Grenzen dicht? Waarom vluchten mensen?

Ik kijk naar het programma Pauw. Een VVDer met een exotische naam en een evangelische look heeft een voorstelling gedaan om de grenzen voor asielzoekers buiten Europa te sluiten. Hij verdedigt zijn stelling. Aan tafel zit de oorlog journalist met het kale glimmende hoof die jaren lange ervaringen in oorlogsgebieden, vooral het Midden-Oosten heeft. Hij steunt het voorstel van de VVDer en doet er een schepje bovenop. Hij ondersteunt zijn betoog met voorbeelden, onderbouwde voorbeelden. Hij beweert dat de rijke asielzoekers komen via rijk geworden smokkelaars naar Europa en kosten hoge bedragen. Als de bedragen die aan een rijke gevluchte gezin daar, in de opvang regio, besteedt wordt dan kunnen tientallen gezinnen met dat bedrag in dat gebied beter ontvangen worden. De journalist is bijna kwaad dat mensen uit die gebieden na hun studie hun landen willen verlaten voor een plekje in Europa. Van beide betogen raakt je bijna overtuigd, van hun gelijk. De presentator bied bijna geen tegengas, hij houd het bij de bekende vragen die kunnen weerlegd worden. Een zeer bekende advocaat zegt dat het juridisch bijna onmogelijk is. Aan zijn toon kan je concluderen dat hij ook met de stelling eens is, dat de grenzen dicht moeten. 

Na het programma ben ik even stil. Mijn gedachten worden somberder. Ik krijg de neiging om te vloeken. Bijvoorbeeld vloeken op de oorzaak van oorlogen, de tirannie in al zijn vormen, de onrechtvaardigheid, alle soorten terreur, de wapen, de wapenproducenten, de wapenhandelaars en de smokkelaars. 

Ik besef dat niemand, als mens, een totale overzicht kan hebben en een complete analyse kan maken. En ik zie het dilemma helderder. Wat zou die journalist zelf nu doen als hij een Irakees was en net was afgestuurd in een land dat al vijfendertig jaar in oorlog verkeert. Dat de burgeroorlog is bijgekomen. Dat de terreur, verschillende terreurgroepen, het land verscheuren en dat hij alleen als een oorlogstuig kan fungeren door zich bij een van de strijdende partijen te sluiten? 

De meeste mensen vluchten omdat ze niet anders kunnen. Of de oorzaak politiek, geweld, economie of natuurramp is maakt het niet uit. De mens wil, apriori, overleven. Dat geldt niet alleen voor mensen uit arme- en oorlogsgebieden maar ook voor mensen uit rijke landen. Alleen rijke democratische landen hadden, vooral in het verleden, meer tijd over om op avontuur te gaan. Zo hebben ze bijna de hele wereld ontdekt en verovert, niet altijd met zachte handen. De twee enige wereldoorlogen zijn ook in Europa begonnen. 

Dat mensen naar een betere en veilige toekomst zoeken heeft met veel oorzaken te maken, niet alleen met afkomst en status. In Irak, tijdens het bewind van Saddam Hussein, waren er vele politieke moppen. Een er van gaat zo: 'Saddam werd gebeld door de grenscommandant die vertelde dat de hele bevolking aan de grens stond om naar het buitenland te gaan. Saddam besluit naar de grens te gaan. Daar stond inderdaad het hele Iraakse volk. Hij sprak ze toe en zei: 'Jullie lot gaat me aan. Ik ga maar ook weg.' En hij ging in de rij staan om naar buitenland te gaan. In eens stond hij alleen. Iedereen keerde naar Irak terug. Hij riep en vroeg waarom ze niet naar het buitenland willen. Ze zeiden dat als hij naar het buitenland gaat zij niet meer dat te hoeven doen.

Hoe kunnen we de Nederlanders noemen die tijdens de tweede wereldoorlog naar Engeland en Amerika zijn gevlucht? Waarom emigreerde en emigreren nog steeds duizenden Nederlanders? Dat ze niet in gammele bootjes vluchten weten we wel. Dat die asielzoeker dat gevaar nemen en daardoor jaarlijks duizenden doden vallen is ook bekend. Waarom doen ze dat? Is dat laf? Een ding is zeker: ze zoeken eerst een veilige plek. Dat ze daarna, door welke oorzaak dan ook, zich tegen democratie keren is natuurlijk verwerpelijk maar daaraan moet nagedacht worden omdat te voorkomen.