Cizre, de stad van dichters is altijd in oorlog...

Cizre is een bijzondere Koerdische stad. Het is de stad van denkers, dichters, zangers en musici. Velen van hen hebben naam gemaakt, door de afgelopen eeuwen heen. Er is een anekdote dat beweerd dat de prins van Cizre had aangekondigd dat wanneer een familie geen dichter, musicus, zanger of kunstenaar heeft uitgebracht dan moeten ze verhuizen naar buiten de grenzen van Cizre. Van de 300.000 families waren slechts twee die geen creatieve bloed in de aderen hadden. Een van de meest bekende dichters die in Cizre werd begraven is Ahmedé Xani (lees je als Gani) die tussen 1650 en 1707 heeft geleefd. Hij schreef het dilemma van de Koerden in zijn bekende epos Mem u Zin. Zijn hoop, zijn grootste hoop was dat ooit uit de Koerden iemand ontstaat, een leider die hen bij de hand kan nemen naar de vrijheid, naar de onafhankelijkheid. Die hoop koesteren nog steeds vele Koerden, na al die eeuwen maar ze zijn helaas geen stap dichterbij gekomen. Hun leed en oorlogen hebben ze bewaard in de orale tradities waar Cizre rijk aan is. Ik kan heel kort zijn over de euvel, de echte euvel van de Koerden. Het is hun vervloekte interne strijd waardoor de vijanden, de onderdrukkers, de bezetters van hun land die hen tegen elkaar kunnen uitspelen. Ik wil die euvel niet begrijpen. De euvel die Koerden op een of andere manier altijd in de schoot van de bezetter drijft om hun Koerdische broeders te bestrijden.
Cizre heb ik een aantal keren bezocht, in ieder geval er door heen gereden. Cizre is altijd in opstand, tegen de Turkse bezetting. De Turkse militaire aanwezigheid in de stad zelf is zeer prominent. De gewone autoweg die door de stad rijdt en noord met zuid verbindt lijkt op een oorlogsfront. Ik herinner me maart 1992. Ik was samen met een aantal collega's van Justitie, Buitenlandse-zaken en het ministerie van WVC. We reden van Diyarbakir naar Silopi om Iraakse vluchtelingen te interviewen voor een eventuele uitnodiging naar Nederland. De enige weg die Diyarbakir met Silopi verbond ging door Cizre. En daar waren mijn Nederlandse collega's verbaasd, dat ze door een oorlogsgebied reden. Ze kenden de Turken uit Ankara en Istanboel en ze vonden die aardig. En die gestreste militairen en politieagenten waren iets anders. In Silopi ging ik samen de collega van IND naar het balkon van ons 0 sterren hotel. We wilden even naar het straat beeld kijken. Meteen wees een militair die achter een zware wapen op een rijdende voertuig stond naar ons op naar binnen te gaan. Ik trok aan de arm van mijn collega en we gingen naar binnen. Hij schrok en kon het niet geloven. Na een paar minuten stilte zei hij:'Hij kon ons zo maar doodschieten'!
Cizre is nu verwikkeld in een echte oorlog. De stad is bezet door Turkse militairen maar nu ook afgeschermd van de buitenwereld. Ik zag de leider van HDP, de Koerdische parlementariër Demirtas die de stand wilde bezoeken maar er tegen werd gehouden. Hij besloot de stad te voet te bereiken door de dorre akkers. Hij werd nagezeten door de politie. Ook de burgemeester van de stad zag ik met zijn lijf probeerde zijn burgers te beschermen tegen het geweld van de Turkse politie.
Erdogan heeft de oorlog aan de Koerden en Koerdistan verklaard. Zijn doel is hen zwart te maken om de komende verkiezingen met grote meerderheid te winnen. Zo wakkert hij het Turkse nationalisme aan. En het is niet moeilijk om het Turkse nationalisme aan te wekken want dat is nooit geluwd als het om Koerden en de Koerdische vrijheid gaat.