Leed is leed. Klein of groot kan je als observator, als buitenstaander misschien categoriseren maar voor de persoon in kwestie is dat niet aan de orde. Met het beheren en verwerken van het leed gaan er mensen verschillend mee om. Aanslagen als die van Ankara op vredelievende mensen komen eerst als getallen binnen. Als je de eerste beelden ziet, dat mensen aan het dansen zijn en er een ontploffing komt schrik je maar omdat je op dat moment geen slachtoffers kunt zien ga je er vanuit dat het meevalt. Niet waar. Als de beelden later komen en je ziet lijken, je ziet bloed en je ziet het verdriet word je machteloos. Het zuigt je in. Aan de ene kant wil je helemaal het leed niet zien maar aan de andere kant je kunt er niet aan ontsnappen. Je wordt omsingeld door de hoeveel aan beeldmateriaal dat je met je neus op de feiten drukt. Later komen de foto's van diegene die als lijken op de grond lagen. Die lijken krijgen namen, gezichten en een deel van hun leven komt bij je binnen. Met elke stap die de kennis zich in je boort wordt het leed binnenin je groter. Je probeert je af te leiden. Je concentreert je op je werk. Je probeert andere dingen te lezen, te zien. Je wil aan iets anders denken, aan iets onbenulligs maar de beelden blijven je achtervolgen. Je probeert de krant te gebruiken als afleiding maar de krant boort meer kanalen die, op zijn zachts gezegd, je alleen maar verdrietiger maken door je te laten voelen dat je niets voorstelt. Zeker als je Koerd bent. Je komt weer tot de bekende conclusie die je al decennia hebt getrokken dat de Koerden geen (machtige) vrienden hebben en dat ze zelf elkaar het licht in de ogen niet gunnen, dat ze altijd slachtoffers blijven.
Ik wilde dan op zondagochtend een oude vriend bellen die inmiddels in zuid Koerdistan woont. Met hem kon ik alles relativeren en om onze ellende (bitter) lachen. Het luchtte altijd op. Zijn stem was stervend. Hij was zelf niet ziek maar de machteloosheid was een soort agressieve kanker die hem de keel dicht kneep. Van de situatie in Koerdistan werden we alleen verdrietiger en machtelozer. Ik vroeg hem terloops wanneer hij voor het laatst in Nederland was en ik herinnerde hem aan onze hardloopsessies die we in jaren tachtig deden waar elke keer hij na halfuur hardlopen achter een struik moest verdwenen voor een grote boodschap. Hij bleef even stil. Zijn stem werd zachter en ouder. Hij zei na aarzelen: 'Ik was in augustus hier en vertrok aan het einde van die maand, op de sterfdag van de zoon van N.' Het is maar één N. die we beide kennen. Ik was stil, totaal stil. De 21 jarige medicus was gestorven aan kanker. Even flitsten in mijn hoofd het kraambezoek, hij als kleuter en puber en daarna was geen contact meer. Waarom? Joost mag weten. Want we hebben nooit ruzies en zelfs geen verschil van mening of wat dan ook. Maar iedereen is bezig met zijn leventje. De dagen, maanden, jaren en decennia gaan voorbij. Het leven gaat voorbij...

Gelukkig heb ik nooit een ernstige auto-ongeluk gehad. Ik heb wel vaak schades gehad, bijna allemaal door anderen veroorzaakt, zonder mijn aanwezigheid. Het ernstigste was twintig jaar geleden. Ik had een nieuwe auto die nog geen jaar oud was. Het was mijn allereerste nieuwe auto en tegelijk de laatste. Ik was terug uit Duitsland na een werkbezoek. Aan tafel zat ik te lunchen toen ik een enorme klap hoorde. Ik rende naar buiten en zag een vrouw bewegingloos liggen, haar fiets lag een paar meter verder. Ik keek links en zag een man liggen, verder lag een motor die een gleuf in de asfalt had gegraven. De man lag naast mijn auto. Ik ging er heen en zag dat de motor zich in mijn nieuwe golf had geboord. Even later lande een traumaheli en de vrouw werd naar een ziekenhuis gevlogen. De man reed (was berucht met snel rijden in de straat) waarschijnlijk 150km per uur. Ik heb de zaak aan de verzekering gelaten en de sluwe dealer repareerde mijn auto die ook mijn bankrekening met dertienhonderd gulden lichter maakte. Sinds dien liepen mijn auto's zes keer schades op. Vijf keer zonder mijn aanwezigheid en zonder een melding van de dader. Een keer stond ik naast mijn auto die voor de supermarkt geparkeerd stond. Een auto die naast mijn auto wilde parkeren raakt de achter-linker-deur van mijn auto. Hij boorde er een gat in. De bestuurde was een zeer oude man met zijn vrouw die nog ouder leek. Ik kreeg medelijden met hem en stelde hem gerust. Ik was bang dat hij een hartaanval zou krijgen. Ik reed weg en maakte er geen zaak van.
Ook tijdens mijn vakanties heb ik het een en ander meegemaakt. Ik verzekerde nooit de huurauto's in het buitenland. Ik was te zeker van mezelf. Maar tijdens mijn vakantie een jaar geleden raakt een Spanjaard, in een rotonde, de rechtsachterzijde van mijn auto. Hij reed door en ik stond met lege handen. Voor de blikschade die hij veroorzaakte moest ik zevenhonderd Euro bij het huurautobedrijf betalen. Sindsdien neem ik de volledige verzekering voor mijn rekening. Het is maar goed ook want de laatste keer in het buitenland toen ik terugkeerde van een diner zag ik een behoorlijke deuk in mijn auto die geparkeerd stond. Ik sprong bijna een gat in de lucht. Niet omdat ik op de eerste dag die schade kreeg maar omdat ik verzekerd was.
En gisteren kwam ik van mijn werk terug. Ik stapte in mijn auto en zag een briefje onder de ruitenwisser liggen. Ik dacht aan een boete. Verbaasd. Want ik liet het parkeerbonnetje zichtbaar in de auto staan. Ik stapte uit en keek naar het briefje. Het was van een advocaat waarop stond dat ik bij schade moest contact nemen. Ik dacht dat het een reclame flyers was en wilde gaan rijden. Ik ging achter het stuur zitten en voor ik ging rijden dacht ik: 'laat maar even de auto inspecteren'. En jawel, het was blikschade. Ik belde het nummer en kreeg de advocaat aan de lijn. Bij de vraag of hij zelf de schade had veroorzaakt antwoordde hij instemmend. Ik bedankte hem voor zijn eerlijkheid. Het was een historisch moment.

Wakker Nederland (WNL) heeft meer zendtijd. Er is een programma in de ochtend en er een in de avond. POWned is een verlengde van WNL, althans inhoudelijk. Ze hebben het bijna altijd en vooral over de gevaren die de asielzoekers, naar Nederland, met zich meebrengen. Een nuance ontbreekt. De asielzoekers worden afgebeeld als gelukzoekers en de bevolking heeft er last van, heel veel last. Bijna elke vrouw of man die ze interviewen heeft het over de gelukzoekers. Het woord 'asielzoeker' wordt straks geheel vervangen door 'gelukzoeker'.
Ik kan me haast niet voorstellen dat er iemand is op deze aarde die niet geluk wil hebben. Mensen zoeken naar geluk, soms buiten de grenzen van hun steden, provincies en ook buiten de gerezen van hun landen. Daarbij zijn er die soms door noodzaak of noodgedwongen ook buiten hun kunnen optreden. Zelfs de zelfdoders en de euthanasie plegers zoeken de dood op omdat ze ervan gelukkig willen worden, althans om van hun onverdraaglijke pijn en leed af te komen. Want sommige van hen zijn niet overtuigd van het bestaan van het hiernamaals.
Als ik Jan van Koningsveld mag geloven. Als zijn proefschrift 'De offshore wereld ontmaskerd' klopt waarmee hij aan de Universiteit van Tilburg gaat promoveren bestelen rijke Nederlanders de Nederlandse belastingdienst met tien miljard Euros die ze wegsluizen naar . de bekende belastingparadijzen als de Britse Maagdeneilanden of de Seychellen. Het staat daar op rekeningen van naar schatting 2 miljoen vennootschappen, vrijwel altijd zonder dat de belastingdienst waaronder de eigenaar van dat vermogen valt, er weet van heeft.
Maar ja, die zijn onze rijke Nederlanders. Die mogen natuurlijk hun geluk zoeken ten koste van heel veel schade aan de Nederlandse kas. Die zijn niet gevlucht voor oorlog. Die hebben hun huizen niet verlaten want ze hebben overal een huis.
Het is maar ook goed dat die rijke Nederlanders geld verduisteren zodat er minder geld naar de belastingkas stroomt waardoor ook minder geld naar de publieke omroepen gaat. Anders hadden we meer programma's als WNL en POWned die platheid en geen-niveau lieten domineren. Dan hadden we meer pestkoppen als Rutger Castricum op de TV. En niet vergeten, als gevolg ervan, hadden we meer bodyguards voor Geert Wilders. Trouwens als ik hem tijdens een bezoek, aan een stad, zie moet ik aan Saddam Hussein denken. Die ging altijd omringd door veel bodyguards. Maar die was president, een dictator. Zou Geert wanneer hij de hoogste baas van Nederland wordt hetzelfde doen als Saddam Hussein?

Waar denk je aan als op het dak van een twintig etage hoog gebouw staat? Waar denk je aan als je de hele stad onder je vizier ziet, klein en bijna nietig? Waar denk je aan als de hemel boven je bedrukt is en blauw van de kou zweeft en bibbert? Misschien denk je nergens aan en geniet je van het uitzicht. Misschien durf je niet naar de rand te gaan om naar beneden te kijken. Misschien heb je hoogtevrees en je wilt zo snel mogelijk terug, ademhalend in de lift. Op een hoog gebouw staan, midden in een stad als Rotterdam, is anders dan op de top van een berg staan, kijkend naar een ravijn of naar de ruïnes van de oorlog.
Ja, ik stond daar. Ik stond op het dak van een van de hoogste gebouwen van Rotterdam. Ik had tot mijn beschikking een cameraman, zeven brandweerlieden en twee liftbediendes. Na het instrueren van een gopro camera op de helm van een brandweerman, na het instrueren van de cameraman en de brandweermannen waarvan er twee moesten abseilend naar beneden zakken ging ik staan kijken. Ik heb niet gedacht aan de opnames. Het vertrouwen moet je hebben in je crew en cast en dat had ik. Ik probeerde over de rand naar beneden te kijken en ik dacht aan Herman Brood. Om precies te zijn dacht ik aan het moment dat hij op het dak van Hilton Hotel in Amsterdam stond, een paar seconden voor hij naar beneden sprong. Trouwens op dat moment waarop hij dertien jaar geleden vanaf het dak van het hotel sprong was ik ook bezig met filmopnames, ver weg. Ik was in een Bosnische stad, in een kapotgeschoten Bosnische stad die probeerde zijn wonden te genezen door de ruïnes op te ruimen en bouwstenen te verzamelen, op elkaar zetten.
Daar boven dacht ik aan de "stroom" asielzoekers. De beelden kwamen voorbij. De reacties van landgenoten gingen voorbij en sommige reacties blijven hangen. De mensen blijven verschillend. Er zijn er die zullen blijven hulp bieden en er zijn er die liever alleen maar dode asielzoekers willen zien. En de laatste groep groeit steeds, het wordt straks de absolute meerderheid.
Wat zou een asielzoeker, een huidige asielzoeker die voor de oorlog in Syrië gevlucht is, denken als hij op het dak van een hoog gebouw in Europese stad staat? Zou hij de stap nemen die Herman Brood nam, naar de afgrond of zou hij als een Bosnische bewoner de bakstenen pakken om zijn leven weer te herbouwen?

De rollen worden omgedraaid. Rusland neemt de macht over van Amerika en van de NAVO in het Midden-Oosten. De Syrische president en de Iraakse premier vragen de Russische steun bij het bestrijden van hun tegenstanders. Rusland voert dat onder de vlag van het bestrijden van ISIS maar we weten inmiddels wat dat betekent. Heeft Poetin het trucje van Turkije geleerd, van de Turkse president Erdogan? Wat sluwheid betreft zijn ze beide geduchte "tegenstanders" en niemand doet er iets minder voor de ander. Want ruim twee maanden geleden deed Turkije hetzelfde trucje dat Rusland nu doet: onder de bewering ISIS te bestrijden bestrijden ze hun eigen vijanden. In het geval van Turkije is het een directe vijand, de Koerden namelijk die niet alleen de mars van ISIS hebben gestopt maar ook veel grondgebied uit de handen van ISIS terugveroverd. Rusland bombardeert de tegenstanders van de Syrische president en onder die tegenstanders zullen de Koerden ook gebombardeerd worden. Dat is iets minder verrassend dan in het geval van Turkije was, bij haar bombardement op de Koerdische stellingen. De verrassing zat hem toen in de steun van de NAVO bij haar zogenaamde bestrijding van ISIS terwijl ze eigenlijk ISIS steunde door de Koerden zwak te maken. En Amerika en het westen zagen dat maar wat deden ze? Misschien hebben ze hun ongenoegen geuit maar wat doet Turkije met die ongenoegen. Ze laat het naast zich neer en lapt het aan haar laarzen. En in plaats om enigszins terughoudender te zijn bij het bestrijden van de Koerden verharde Turkije haar positie.
Onlangs was de Turkse president in Moskou aanwezig bij de opening van de grootste moskee van Europa die tienduizend (Russische) gelovigen de ruimte geeft om tot Allah te bidden. Die moskee werd door niemand minder dan de Russische president Poetin geopend. Onder de aanwijzingen was ook de Palestijnse president Abbas. Een paar dagen voor de opening van die moskee in Moskou verkondigde de rechterhand van Abbas dat hij tegen de Koerdische strijd is die Syrië is omdat die Syrië zou kunnen opdelen.
Het kwartje valt. Rusland gaat het Midden-Oosten beheersen met de indirecte toestemming van Amerika. Amerika en Europa die sinds kort ruimte hebben geven aan Iran die een rol wil gaan spelen in de hoop dat er een balans komt vergissen zich dierlijk. Iran kan veel beter uit de voeten met Rusland (beide landen beschermen de Syrische regering en doen onderling zaken met elkaar) dan met Amerika en (west) Europa. Ja, die balans komt maar niet zoals Amerika en Europa denken of misschien willen. Amerika en Europa gaan de Koerden met deze stap verraden en hen weer in de handen van de bezetters van Koerdistan geven. Want Iran, Turkije en Irak hebben een verdrag uit 1937 die hen, in alle gevallen verenigt, wanneer het om het bestrijden van de Koerden gaat. Nu krijgt Turkije haar zin dat de Koerden geen staat gaan vormen en het Koerdische gevaar tot minimaal wordt beperkt. In ruil hiervoor accepteert Turkije dat de Syrische president blijft om het gevaar van Koerden ook aan de grens met zijn land te beëindigen. De Syrische president wordt met de steun van Rusland en Iran sterker en steker. Iran gaat de teugels in Irak strakker trekken door de Koerden daar onderling te laten vechten en voor de Sjiitische regering buigen.
Uiteindelijk zijn alleen de Koerden het kind van de rekening.