2. sep, 2015

Soms wil je de TV kapot slaan

Nathalie Mokoma is zangers en komt oorspronkelijk uit Congo. RTL5 maakt een serie over haar. Ze gaat trouwen met haar vriend met wie ze een kind heeft. Nathalies beste vriendin is een Nederlandse met een Afrikaanse ziel. Ze zegt dat ze in een verkeerd (blank) lichaam geboren. Haar ouders wonen op het platteland, in de buurt van Amersfoort. Daar hebben ze een boerderij waar de vader een autobanden zaak heeft. Nathalie zoekt een plek om haar bruiloft te vieren en vindt dat de boerderij van de ouders van haar beste vriendin zeer geschikt is voor haar Congolese bruiloft. Want er zouden misschien onverwacht honderd mensen meer komen dan wat ze uitgenodigd heeft. De culturele verschillen worden op een simpele wijze zichtbaar. Als kijker zit je ontspannen en word je aangenaam bij de hand genomen. Soms gaan je wenkbrauwen omhoog van verbazing. Verbazing over de simpelheid van mensen, de puurheid. Mensen die alles wat ze niet kennen willen aanvankelijk ook niet kennen maar als ze eenmaal bij betrokken raken het leuk beginnen te vinden. De nuchtere Nederlandse ouders van de beste vriendin van Nathalie gaan meteen een plek in je hart veroveren en blijven daar bivakkeren. Die ouders zijn nooit met vakantie gegaan en willen het ook zo houden. Als ze uitgenodigd worden door de ouders van Nathalie om naar Brussel te gaan willen ze niet. De moeder vindt dat Brussel ver weg is, ergens dicht bij België. De vader vindt zo'n reis erg vermoeiend. Maar de dochter overtuigd ze en ze gaan op reis van ongeveer 180km afleggen. Het is vertederend wat je ziet. Ze maken broodjes alsof ze voor een maand zouden gaan. En de rit naar Brussel duurt bijna vijf uur omdat ze na elke half uur stoppen om te eten en drinken. Bij de kennismaking met de Congolese familie is puur menselijk. De Nederlandse vader vertelt over een abonnement van drie etages. Hij denkt namelijk dat 'abonnement' een 'appartement' betekent. Het is moeilijk voor hem en ik kan het begrijpen omdat beide woorden zijn niet van Nederlandse origine. Zelfs DWDD zendt dat fragment uit. Maar dat is niet geheel terecht. Je zou de man in die fragment dom vinden en uitlachen maar in feite heeft die man een hart van goud en hij mag niet uitgelachen worden. Hij en zijn vrouw zijn mensen die je alle goeds toe wenst, je nooit zal toestaan als iemand ze wil uitlachen. Maar DWDD voelt zich soms verheven boven iedereen en dat is op zich erg dom en zal ze op den duur breken. Ik heb het specifiek over Lucky-TV die na een paar succesvolle grappige montages begint inspiratieloos en arrogant te worden, gericht op het afbreken en uitlachen van mensen. De maker van Lucky-TV probeert vooral van de koning en de koningin twee karikaturen te maken maar daarmee maakt hij alleen zichzelf plat en ongeloofwaardig.
In de kunst is simpelheid en originaliteit belangrijk. Wat simpel is gaat diep, erg diep. De simpele Nederlandse ouders van de vriendin van de zangers Nathalie Mokoma zijn verterend. Je wordt door hun simpelheid en puurheid vertederd. Die vertedering is anders dan de vertedering die bij je binnenkomt als je een beeld op het Facebook ziet. Als je een foto van het lijk van een jongetje dat uitgespoeld was op een Turkse strand ziet. Het lijkje was van een Koerdische Syrische jongen. Na het zien ervan word je stil. Je voelt je machteloosheid en dan komt een woede naar boven die nergens kwijt kunt. Hopelijk dat je op dat moment geen Lucky-TV, over de koning en koningin, ziet want de kans bestaat dat je jouw TV kapot slaat.

1. sep, 2015

Nooit proberen de dood uit te lachen...

Oliver Sacks, die tot zijn dertigste dacht dat hij onsterfelijk was, is overleden.
In de laatste uitzending van zomergasten wordt een fragment uit een interview met hem van tweeëntwintig jaar gelden getoond en is stilgestaan bij zijn overlijden want hij was volgens de zomergast en psychiater Damiaan Denys, die overging dacht dat hij zelf tot zijn 45ste onsterfelijk te zijn, “een van de meest inspirerende mensen voor de neurowetenschappers”.
Ik heb een dag later meer over Oliver Sacks gelezen. Over zijn jonge jaren, zijn (drugs) verslavingen, zijn homosexualitiet en zijn vlucht uit Engeland naar Amerika omdat toen, in de jaren zestig, homoseksualiteit strafbaar was. En hij is niet alleen een succesvolle neuroloog geworden maar ook een succesvolle schrijver, een bestseller, en een van de mooiste films die in 1990 gemaakt is en onlangs werd uitgezonden kwam voort uit zijn boek 'Awakenings' uit 1973.
Hij zal zeker niet de enige zijn met de illusie had dat je onsterfelijk bent. Iedereen zou denken dat hij het centrum van de wereld is en onsterfelijk zal zijn. Er zijn mensen die dat gevoel tot hun zestigste of later ook houden.
Maar zonder sterven van de mensen om je heen zou je nooit het gevoel krijgen dat je onsterfelijk bent. Dat is eigenlijk ook meteen het paradox. Over dat paradox zegt de Denys:
“Dat is eigenlijk de mooiste manier van te leven. Dat hebben we allemaal nodig. Omdat je dan echt kan leven. Je hebt de adem van de dood nodig als je echt wil leven. Je moet hem kunnen uitlachen. Hoe meer je dat kan, hoe interessanter het leven wordt.”
Dat kan ik beamen. Ik heb in mijn leven twee keer oog in oog met de dood gestaan. Laat ik het beter vertellen: ik ben twee keer uit de handen van mensen ontsnapt die me aan de dood wilden leveren. Ik had inderdaad geluk. Maar de dood uitlachen heb ik nooit gedaan, nooit gedurfd. Dood kan in alles zitten, in elke minuut kan hij toeslaan. De dood is reukloos, kleurloos en gevoelloos.
En de dood komt meestal onverwacht en lacht de mens uit. Pim Fortuyn zei in een interview op 6-5-2002 dat hij 89 jaar zou worden maar een paar minuten later werd hij doodgeschoten.
Terroristen en vooral de extremisten onder hen lachen de dood uit. In een van de meest recente foto's die de terroristen van ISIS hebben verspreid zie je vier mannen met handen en voeten gebonden, net als schapen. Ze hangen boven een zee van vuur. Ja, ze worden levend gegrild. Die mensen die boven het vuur hangen hebben geen reden de dood uit te lachen, ook als ze niet bang zijn voor de dood. Ook als ze ooit gedacht hebben dat ze onsterfelijk zijn. Maar de terroristen die hen dat aangedaan hebben lachen de dood uit. Maar alles is tijdelijk. De dood zou die ook ooit uitlachen, misschien nog harder.

29. aug, 2015

Vrachtwagen vol lijken aan het strand, tussen de golven

Ik kijk naar de golven. De golven zijn onvermoeibaar. Ze zijn rustig, voeren de tempo op en worden weer rustig. Ze deden dat miljoenen jaren geleden. Ze doen het nu nog steeds. Ze zullen het waarschijnlijk nog miljoenen jaren doen. Naar de golven kijken kan fijn zijn maar met de golven spelen kan misschien nog fijner zijn.
Ik kijk naar de golven van de Middellandse zee waar kinderen plezierkreten slaken. Plezierkreten die mijn gehoor ruw storen. Ik loop aan het strand waar ouders bezorgd of nonchalant hun kinderen al dan niet in de gaten houden. Waar sommigen zich in de zon laten bakken, anderen hun mooie lichamen tentoonstellen en anderen gluren.
Ik zit aan de goede kant van de zee. Aan de goede "oever", een van de kusten die toeristen trekt, uit de hele wereld. De kust waarnaar ook de anderen, de bewoners van het Midden-Oosten en Afrika er naar verlangen en soms pogingen doen het te bereiken wetende dat het hun laatste reis op de zee zou kunnen betekenen en het paradijs van Europa nooit zullen bereiken.
Ik zit naar de zee te kijken. Mijn blik gaat verder, veel verder. Zonder enkele moeite en in de snelheid van het licht komt aan in Oostenrijk, dichtbij Wenen. Ik zie een vrachtwagen aan de kant staan, van de autoweg. De autoweg die ik ooit heb gebruikt tijdens een vakantie vanuit Hongarije naar Nederland. De vrachtwagen die ik zie vervoert blijkbaar vleessoorten. Dat is aan de zijde van de wagen afgedrukt. Het is geen grote vrachtwagen. De vrachtwagen werd gebruikt als vervoermiddel voor illegale transport van vluchtelingen naar west Europa.
Ik sta in de zee. De golven slaan zacht en weer hard. Het zoutwater prikt mijn ogen, dringt zich in mijn oren en mijn keel kan illegale zoute spetters van golven niet tegenhouden. Ze wurmen zich in mijn slokdarm en kuch ze weer uit. Ik zwem tegen de golven, hou mijn adem vast en mijn ogen dicht. Ik kan het geen minuut volhouden. Snel haal ik mijn hoofd weer boven het zoute water. Ik voel het zachte zand onder mijn voeten, sta op en kijk naar het drukke "paradijselijke" strand.
Mijn blik vliegt weer, sneller dan het licht, naar de autoweg in Oostenrijk. De vrachtwagen vervoerde mensen uit Syrië die onderweg het leven verloren. Mijn gedacht worden onrustig. Mijn gedachten worden geteisterd door zichzelf, door de vragen die ze aan zichzelf stellen, door de beelden die ze creëeren. Sommige vragen zijn zelfs onbeschoft te noemen. Zoals: hadden die mensen in de vrachtwagen hun iPhone 6 niet bij zich, zo ja waarom hebben ze niet gebeld? Waren de batterijen leeg? Hadden ze geen bereik? Waren er mensen tussen de passagiers die weigerden de rode-kruis voedselpakken aan te nemen omdat het niet halal zou zijn? Wie ging eerst stikken? Hoe hebben de anderen dat ervaren. Hoe groot de paniek in die kist was, hun massagraf? Hebben ze ruzie gehad? Hebben ze gebeden? Naar welke God? Heeft geen God hen gehoord? Kon Hij niet helpen? Wie ging als laatste dood? Hoe beleefde hij/zij het? Waarom liet de chauffeur zijn vrachtwagen achter? Heeft hij het gebonk niet gehoord? Was hij bang? Belde hij zijn opdrachtgever wel? En wat zei die: 'Laten ze stikken'?
Bij die vraag gingen mijn gedachten verder terug in de tijd, naar de jaren tachtig van de vorige eeuw. Onder de naam Anfaal liet Saddam Hussein honderduizenden Koerden naar de woestijn van Irak transporteren om ze daar in massagraven te dumpen. Mensen werden gepropt in vrachtwagens en bussen zonder ramen en zonder lucht. Wanneer ze na een rit van een lange dag in de hitte aankwamen waren de mensen in lijken veranderd.
Ik spoel het zand van mijn voeten af, zet mijn hoed op mijn hoofd, mijn zonnebril op mijn neus en verlaat het strand.

28. aug, 2015

Woorden zijn geen dwergen, daden zijn geen bergen!

Ik krijg een uitnodiging van een Facebook vriendin om haar pagina leuk te vinden. Dat is geen uitzondering want regelmatig krijg ik uitnodigingen om Facebook pagina's leuk te vinden. Soms kijk ik even en geef een "like" ook als het me niets zegt maar wil die persoon plezier geven. Soms vergeet ik de uitnodig en soms negeer ik het. Dat is ook geen uitzondering want iedereen, denk ik, doe bijna hetzelfde. De laatste uitnodiging is van een Facebook vriendin die ik persoonlijk heb gekend. Ze was een van de jongste Koerdische intellectuele jongeren die ongeveer tien jaar geleden een mooie, bijna revolutionaire, site hadden opgericht en die heette azady.nl. Azady.nl was onpartijdig, geestig en had ballen. Men durfde alles, bijna alles. Ondanks het feit dat ik geen leeftijdgenoot was hebben ze me regelmatig gevraagd een column, voor de site, te schrijven. Dat deed ik graag omdat ik tijdgeest-genoot was en deelde hun idealen voor een onafhankelijk groot Koerdistan. Een paar jaar later stierf, helaas, die site. Ik was aanwezig bij de feestelijke begrafenis/crematie ervan. De officiële reden van het beëindigen van de site was dat de oprichters druk bezig waren met hun zware studies en zich niet meer konden permitteren veel tijd in de site te steken. Dat ze zware studies hadden klopte helemaal maar ik geloof dat dát niet de echte rede was. Een Nederlandse gezegde beweert: 'Waar wil is is een weg.' En Azady.nl was een goede weg, een goede brug en een goede spreekbuis die honderden, misschien wel duizenden, lezers trok. Met woorden wel te verstaan.
Nu even terug naar de uitnodiging van mijn Facebook vriendin en haar pagina. Ik klik op de pagina en ben benieuwd, oprecht nieuwsgierig. Ik lees dat het om een mooi initiatief gaat zoals wisselingen van studenten tussen Nederland en Koerdistan. Ik wil meteen een like geven maar ik wil nog de laatste alinea lezen. Ik lees de laatste alinea waarin wordt verhult dat de oprichters overtuigd zijn van het volgende gezegde: 'Woorden zijn dwergen, daden zijn bergen.' Mijn mond gaat spontaan open. Ik voel mijn oren suizen en proberen de harde klap te verwerken. Ik plaats een ludiek bedoelde korte reactie op de pagina. Maar het blijft in mijn hoofd malen. Ik wandel, ik loop honderden trappen op en neer, ik zwem en ga weer wandelen. Ik wil begrijpen wat ze bedoelen. Want ik ga er vanuit dat ze goed nagedacht hebben, die oprichters. Is dat het nieuwe ideaal en de nieuwe filosofie? Is 'Woorden zijn dwergen, daden zijn bergen' een vertaling van de Nederlandse gezegde 'Geen woorden maar daden'? Als dit zo bedoelt is dat op zijn zachts gezegd een slechte vertaling.
Nu ben ik erg benieuwd naar wat er bedoelt met 'Woorden zijn dwergen, daden zijn bergen'. Want woorden kunnen bergen in vervoering brengen, dwergen kunnen effectiever en slimmer zijn dan reuzen en bepaalde daden kunnen beter door de riolen van de geschiedenis doorspoeld worden.

27. aug, 2015

Nuance graag, het is erg belangrijk...

Racistische motieven zouden zijn voor het moorden van ex-collegae omroepers. De dader, een donkere man, zou geïnspireerd zijn door de moord van de racistische moord van de blanke Amerikaanse jongeman op 17 juni jongstleden op negen zwarte kerkgangers. De donkere omroeper die twee jaar geleden ontslagen werd komt nu in actie. Hij koopt een wapen en graveert de initialen van de slachtoffers van 17 juni op de kogels. Hij wacht op zijn moment. Tijdens een live uitzending op straat gaat hij met een wapen in de rechterhand, een camera (misschien mobiele telefoon) in zijn linkerhand en filmt zijn moordaanslag. Hij vermoordt de blonde jonge presentatrice en de cameraman en de vrouwelijke gast die op dat moment wordt geïnterviewd raakt gewond. Een paar uur later schiet hij zichzelf dood.
Dit nieuws wordt door RTL en NOS uitgebracht. Beide zenders brengen het item na de dalende moordcijfers in Nederland. Ze brengen het nieuws van de moord met racistische motieven anders. Later meer over maar nu eerst de moorden in Nederland. Het is opvallend dat sinds jaren minder moorden in Nederland worden gepleegd. Drie moorden maar per week. De vermoorde mannen zijn in de meerderheid en vielen vooral onder de Antillianen en Arubanen. De motieven van de moorden onder mannen ging vooral om geld, spullen en drugs. De vrouwen werden door hun partners of exen vermoord omdat de mannen jaloers waren of het niet konden hebben dat ze verlaten werden. Wat bezielt de mens om een ander van het leven te beroven? Wraak? Blinde woede? Geen respect voor het leven?
Even terug naar de donkere omroeper die twee jaar eerder ontslagen werd en nu in actie komt en zijn ex collega's vermoord. RTL besteedt aandacht aan een interview met de directeur van de lokale omroep en zendt oude beelden van de omroeper uit. NOS zendt een foto van de man die op leeftijd lijkt en daarna een shot met vier gezichten close in beeld waarop een jonge man te zien is die niet op de andere foto lijken. Aan het eind van de item wordt de familie van de dader in beeld gebracht waar een vrouwelijke woordvoerder haar spijt en medeleven, op een emotionele wijze, voor de familie van de slachtoffers betuigt. RTL negeert helemaal de familie van de zwarte man.
Nieuws items is keuze maken. Keuze heeft te maken met een bepaalde politiek die een omroep handhaaft. Het zijn misschien kleine nuances die gebruikt of genegeerd worden maar hebben toch een effect op de kijken. Met het besteden van aandacht aan de familie van de dader die het erg moeilijk hebben met de daad van hun familielid, de daad afkeuren en hun spijt van de zijn daden tonen, brengt andere info naar de kijker. Hierdoor kan de kijken ook kunnen relativeren dat die man heeft gehandeld als een individu , als een gefrustreerde man. Dat zijn familie niets mee te maken heeft. Want die dader heeft zijn ex (witte) collega's als symbool voor de racistische moordenaar van 17 juni gezien en dat mag met nuances gebracht worden. En dat heeft NOS gedaan ondanks de slordige foto's die zij toonden.