Ida Simons schrijft mooi, met humor. Aan bijna elke zin die ze schrijft beleeft ze plezier. Ida Simons leeft niet meer, al 65 jaar niet meer. Haar roman wel. Een dwaze maagd heb ik gelezen. Ze kreeg veel lof toen het in 1959 uitkwam en nu beleeft de roman steeds nieuwe leven in herdrukte vormen waarmee Ida levendig blijft. Ook nu krijgt ze lof. De recensie van (Belgische) De Standaard geeft haar vijf sterren en beweert dat men in Ida de Nederlandse Stoner heeft gevonden. Stoner is een roman van de Amerikaan John Williams uit 1965. In Een dwaze maagd krijg je een mooi, bijna gedetailleerd beeld van de (verschillende klasse) Joodse gemeenschappen in Antwerpen, Berlijn en Scheveningen van begin jaren twintig van de vorige eeuw. Ik had Stoner gelezen en er een column aan besteed. Een dwaze maagd is geen Stoner. In het begin van de roman van Ida dacht ik wel aan Stoner maar halverwege is dat verdwijnen. Het middelste deel lijkt een soort dagboek, een niet geïnteresseerd dagboek. Jammer. Het is wel een mooi boek dat iedereen moet lezen.
Zowel bij het lezen van Stoner en van Een dwaze maagd kreeg ik vluchtige gedachten om in de geschiedenis van mijn familie te duiken, een geschiedenis dat niet ver gaat. Ik heb alleen vader gekend en zijn moeder. Niets weet ik van mijn opa en daarvoor. Het is een afgesneden wortel. Van de grootvaders en grootmoeders van moeders kant helemaal niets. Mijn moeder was jonger dan Ida Simons. Ze heeft weliswaar langer dan Ida geleefd maar heeft haar hele leven in een maatschappij doorgebracht dat in oorlog leefde, bijna altijd op de vlucht. Ze had geen tijd naar school te gaan laat staan pianolessen te nemen, zoals Ida dat deed. Er was helemaal geen school in het dorp, zelfs niet in een omtrek van tientallen kilometers. Er heerste het (islam) geloof in zijn primitiefste vormen, je mag het gematigd noemen. De school kwam naar het dorp toen mijn moeder al zes (levende) kinderen had waarvan de laatste drie van haar tweede man, mijn vader. Ik hoorde van mijn vader dat mijn geboortedorp door zijn grootvader was gebouwd. Het dorp kreeg dezelfde naam als het originele dorp waarvan zijn vader gevlucht was. Die was gevlucht uit noord Koerdistan, voor het gemak Turkije. Ook door oorlog en onderdrukking. Dat zou ergernis rond 1870 plaats moet gevonden hebben. Eigenlijk het is niet zo lang geleden als je naar de Europese geschiedenis en litteratuur kijkt, leest. Maar in Europa in die tijd werkte Nietzsche aan zijn 'God is dood'. De verlichting en Renaissance waren allang bezig het denken andere licht te geven, in Europa wel te verstaan. Maar diezelfde Europeanen hebben even later Koerdistan verdeeld over drie verschillende moslim nationaliteiten die zelfs de verlichting en Renaissance gebruikten om onze Koerdische bergen en de bevolkingen daar in het duister te houden zodat er geen filosoof of een leider kan ontstaan die het geloof in een ander perspectief kon leggen, de profeet of de almachtig kan bekritiseren en mensen aan het denken zetten. De leiders die iets konden betekenen waren zelf religieus en afhankelijk van vele stamhoofden. Dat feit en die werkelijkheid blijven in essentie tot op de dag van vandaag (nu onder de vlag van politieke partijen) de Koerden achtervolgen en hen de vrijheid ontnemen.

Ik weet dat het denken van een ieder niet meestal met de realiteit kan overeenkomen maar ik kan het steeds niet geloven dat mensen, anno 2015, zich verbeelden dat ze niet tot heden behoren maar tot zeven eeuwen geleden. Het zal niet erg zijn dat ze dat denken en wat mij betreft mogen ze lekker in die tijd van eeuwen geleden leven en doen wat hun hartje begeert als ze maar geen slachtoffers maken. Als ze niet de hele mensheid terug willen dringen naar die tijd en de gedachten van die tijd. Elke keer als ik de kleeddracht van de extreme islamitische strijders zie word ik bevangen door ongeloof. Mijn simpele geest kan zich niet voorstellen dat mensen in deze moderne tijd alle ontwikkelingen en de vooruitgang die de mensheid bereikt heeft willen vernietigen. En waarom? Kan iemand me het willen vertellen? Komt dit uit pure haat? Komt het uit pure jaloezie? Of zijn die mensen puur uit het kwaad geboren?
Stel dat alle landen van de wereld tegen die moslimextremisten zeggen: 'Jullie krijgen je zin. We gaan allemaal moslim worden volgens jullie regels.' En stel dat de hele wereld zich werpt aan de regels van de extremistische islam die ISIS, Al-Nusra, Al-Kaida en andere groeperingen willen. Wat gaat dan gebeuren? Gaan ze niet onderling twisten? Gaan ze niet elkaar afmaken? En stel dat die groeperingen zich uiteindelijk verenigen in één, laten we zeggen, in ISIS en dat de Khalifa Al-Bagdadi de macht over de hele wereld heeft. Wat gaat hij doen? Wat gaat hij de rest van de wereld bevelen? Als hij terug wil naar de tijd van de profeet en de wereld naar die tijd wil brengen betekent dat alles wat na die tijd gekomen is moet vernietig worden. Dan heeft in dat geval de machtigste man van de wereld, mijnheer Al-Bagdadi, het geluk. Hij beschikt dan over de kernwapens en kan met een paar knoppen de hele wereld laten ondergaan, behalve de woestijn van Saudi-Arabië. Behalve Mekka en Madina. En wat dan? Opnieuw beginnen? Gaat een van zijn zonen in opstand komen? Gaat die veranderingen en de zogenaamd verbeteringen brengen aan wat de Khalifa doet, net als de opvolgers van de profeet deden? De mens bestaat uit de strijd, de oneindigheid en dat vormt de harmonie en tegelijk het bestaan, de recht van het bestaan dat vurig blijft, dat zielen kost. Of dat rechtvaardig is heb ik geen waardeoordeel maar dat is een wet van de natuur en die kunnen we niet veranderen. Zelfs de ijstijd heeft de natuur niet veranderd laat slaat dat de mens dat kan.
Wees gerust, het komt niet zo ver. De grote en kleine machten van de wereld en vooral in het Midden-Oosten zijn die strijd, dat extreme geweld meer dan zat, moe. Niet omdat ze dat niet willen dat er onrust op de wereld blijft maar het neemt extreme proporties aan dat hun macht begint te dreigen. Meer dan zestig miljoen vluchtelingen. De onrust en het geweld dat naar andere delen van de wereld kan overslaan en de onvoorspelbaarheid die de strijd met zich meebrengt.
Is de wereld in de war? Soms zijn kleine lichtjes in het duisternis. Een paar maanden geleden waren de extremisten in het Midden-Oosten zo sterk dat ze dreigden zelfs naar Europa en Amerika te komen. Die dreigement werden serieus genomen en er kwamen machten bij elkaar en vormden een front tegen de extremisten. Ze belegden vergaderingen en de enige die de terroristen konden verslaan hebben ze niet uitgenodigd: de Koerden. De enige die echt weerstand tegen dat extreme geweld boden waren de Koerden, die aanvankelijk dreigden onder de voeten te lopen. Maar ze hebben weerstand geboden, vochten met passie en geloof in eigen kunnen. Een paar maanden geleden haalden de Koerden, heel moeilijk, de adem op toen ze hun stad Kobani, het symbool van de strijd, op de extremisten veroverden. De stad was bijna met de gerond gelijk geworden maar de eer en de vechtlust zegevierde en dat was een symbolische klap voor de extremisten. Ze hadden zich vergist in de taaiheid van de Koerden. De taaiheid van het verdedigen. Daar zijn de Koerden bekend om. Al duizenden jaren verdedigen ze, met vallen en opstaan, hun grondgebied. Hun grondgebied, hun Koerdistan, dat verscheurd en bezet door andere landen en nationaliteiten. By the way, de Koerden hebben nooit de ambities gehad de landen van anderen te bezetten (volgens de niet afgesproken wereldregel) en dus de schlemiel van de regio blijven, altijd bezet blijven en niets anders kunnen dan, wanneer het moet, zichzelf verdedigen.
Nu, nog steeds, zijn de Koerden het grootste volk op aarde dat niet haar eigen grenzen, eigen vlag en eigen regering heeft. Dat zuid-Koerdistan (een deel van Irak) een regionale regering heeft wil niets zeggen. Ze kunnen in de toekomst weer prooi worden voor de Iraakse regering, met de steun van de hele wereld voorop Amerika en Europa. Ja, zo lang ze niet een onafhankelijk land erkend worden bestaat het gevaar dat ze als een baksteen gaan vallen.
En nu de Koerden in het noorden van Syrië (West Koerdistan) oprukken en bijna het hele Koerdische gebied uit de handen van d extremisten hebben bevrijd staan ze voor een dilemma. Als ze verder oprukken gaan alle islamitische en vooral Arabische landen op hun achter poten staan en steun bieden aan de islamisten. Dat gebeurt nu eigenlijk ook wel. De Koerden in Syrië hebben hun eigen grondgebied veroverd, het grondgebied dat bezet was door Arabieren maar de Arabische media en landen beschuldigen de Koerden van zuiveringen. Niemand vraagt zich af zuiveringen van wat, van wie? De Koerden die schreeuwen dat die mensen in hun huizen mogen blijven, dat ze hulp krijgen en dat ze niets te vrezen hebben vluchten de Arabieren toch. Misschien omdat ze zoveel criminele daden gedaan hebben en van nature die mentaliteit hebben en daarom niet geloven dat de Koerden hen met rust zullen laten. Of doen ze puur uit wraakgevoelens om de Koerden in het kwade daglicht te stellen. En ze weten dat het niet moeilijk is om de Koerden als terroristen te bestempelen. Ja, want Amerika en Europa die aan de ene kant de Koerden helpen de terroristen te bestrijden hadden/hebben blijkbaar andere plannen met de Koerden. Niet dat ze hen de vrijheid gunnen maar ze misbruiken de Koerden om de terreur weg te jagen en als dat doel bereikt is ze (de Koerden) weer in Turkse en Arabische handen te geven(oost Koerdistan zit vast in de handen van Iran). In ieder geval in moslim handen (de onderdrukkers van Koerdistan zijn uitsluitend moslims), moslims die door Amerika en Europa als gematigde moslims worden gezien. En die gematigde moslims hebben in 1937 in het verdrag van Sad-Abad afgesproken om, wanneer het om Koerden gaat, hun geschillen aan de kanten te zetten en de Koerden gezamenlijk te bestrijden. Dat verdrag is getekend door Irak, Turkije en Iran en werd gedoogd door Syrië die ontkende het bestaan van de Koerden in haar eigen land en weigerde de Koerden te registreren of identiteitskaart te geven. Nu, ik deze column aan het afronden is hoor ik dat ISIS strijders via Turkije Kobani zijn aangevallen en er heftige gevechten nu daar plaatsvinden.
En dan is het weer exit en adieu Koerden. De Koerden die voorkomen dat heel Irak onder de voeten van ISIS loopt. De Koerden die voorkomen dat heel Syrië in de handen van ISIS komt. De Koerden die voorkomen dat Erdogan de super president wordt. Iedereen beseft wel dat ze de Koerden misbruiken behalve de Koerden zelf. Maar misschien beseffen de Koerden dat ook wel alleen ze moeten kiezen tussen: slechte onderdrukker en zeer slechte onderdrukker.

Elke keer als ik voornemens ben niet te schrijven over de ellende van de oorlog, mijn afkomst, het vluchten en mijn oorlog in een kluis op slot te doen en de sleutel weg te gooien kom ik bedrogen uit. Het nieuws van de oorlogen komt niet alleen bij je in de woonkamer, sluipt niet alleen in al je computers en telefoons maar heeft de kop in je huid gestoken, samen met zijn scherpe klauwen. Het nieuws is een vastzittende teek die in zijn geheel onder je huid zit en niet te verwijderen is. Natuurlijk kan je soms proberen niet te kijken, niet te voelen of horen maar dat zijn alleen voornemens. Wat doe je als je een foto ziet van een moeder en haar twee jarige zoontje. Dat ze achter het prikkeldraad zit en recht in de lens van camera kijkt, recht in je ziel. Wat doe je als ziet dat het twee jarige kind verdriet heeft, dat hij aan het nadenken is als een filosoof, een pessimistische filosoof. Je kunt zeggen en denken dat je veel kunt betekenen, veel doen en de wereld veranderen. Daarin geloofde ik ooit heilig in. Je komt in opstand en je probeert iets te doen. De werkelijkheid is helaas anders. Het probleem van de vluchtelingen heeft haar hoogste piek bereikt. Het record stond een aantal dagen geleiden op 60.000.000. Ja, zestig met zes nullen aan de rechterkant.
Je wilt niet pessimistisch of optimistisch zijn maar als je eerlijk de situatie analyseert kom je tot de harde conclusie dat het probleem de wereld en iedereen ontgroeit is. Er zal geen definitieve oplossing zijn. Sterker nog, er komen dagelijks honderden en misschien duizenden vluchtelingen bij. In dat licht kan je (door het begaan met het lot van mensen die door de oorlog moeten vluchten) zie je waarschijnlijk het probleem van de economische vluchtelingen als een luxe en wuif je het met een hand gebaar. Dat zou je niet moeten doen. De dood die je door een kogel aantreft is niet minder erg dan de dood die je door honger meeneemt.
Om het probleem proberen te mijden of proberen het te vergeten lost het probleem niet op. Toch kan je als mens niet vierentwintig uur per dag en zeven dagen per week aan een stuk aan een ding denken. Zeker niet aan de vluchtelingen, niet aan de oorlog en niet aan de ellende waar de mensen mee te maken hebben. De vluchtelingen zelf die midden in hun drama zitten hebben momenten waarin ze aan iets anders denken. Momenten van ontspanning en zelfs geluk en lachen. In die vluchtelingenkampen blijven de mensen het leven leiden, naar de omstandigheden. Ze eten, misschien niet in de luxe van toen ze in hun eigen huizen waren maar ze eten anders gaan ze dood. Als je eet moet je het kwijt. Mensen gaan plassen en poepen. Daar in de vluchtelingenkampen, achter én voor de prikkeldraden moet je je behoefte doen. Het is niet ideaal maar kan komische aspecten met zich mee brengen. Je krijgt scenes die je normaliter nooit zal meemaken als je niet in die situatie terecht komt. Het zou misschien niet leuk zijn maar er zullen beelden op je netvlies blijven hangen en je soms laten glimlachen. Je zou misschien ook denken dat die arme vluchtelingen in die situatie niet aan seks denken. Ik zal je wel teleurstellen. Juist in die massaliteit, dichtbij elkaar wordt seks gestimuleerd en het werkt, voor bepaalde mensen, als porno-kijken. Ja, in die vluchtelingenkampen wordt flink liefde gekoesterd en liefdebedrijven. Niet zonder consequenties. Er worden ook kinderen verwekt.
Je zou je afvragen waarom ik dit zeg. Ik zeg het niet om je tegen te houden je idealen na te gaan en je meningen te beïnvloeden. Je moet doen wat je denkt dat het juiste is. Je mag die mensen helpen, op welke manier dan ook. Toch wees op je hoede want de kans bestaat als je te begaan bent met het lot van de mensen en de denkt dat je dat met geweld gaat veranderen kom je niet verder dan olie op het vuur gooien en daarmee geweld verder laten oplaaien want dan ben je verkeerd bezig. En de stroom van de vluchtelingen zal alleen maar toenemen, met alle voor- en nadelen.

Ik hou van stofzuigen. Ik geniet van stofzuigen. Ik adoreer elke stofzuig die er bestaat. Ik kan niet zonder stofzuigen. En gelukkig heb ik een ruime woning waar ik mijn eigen gang kan gaan en van het stofzuigen geniet. Het is niet zo maar een genot. Het is het ultieme genot, de moeder aller genot. Als ik maar ergens een stofje zie liggen loopt water uit mijn mond. Ik krijg watertanden en haast me naar de stofzuiger die meteen een zucht van verlichting laat en in mijn armen spring. Als ik de snoer uit haar trek, in het stopcontact steek, met mijn grote teen de startknop druk en het geluid hoor ben ik verloren, van geluk. Ik kan niets meer horen behalve de muziek die de stofzuiger speelt. Ik verdwaal met mijn gedachten. Ik vlieg over bergen en dalen. Ik vlieg over zeeën en oceanen. Maar aan die heb ik niets met mijn stofzuiger. Ik hoop bij een woestijn te komen, boven de Sahara te hangen om het gehele woestijn en de Sahara te stofferen, ik bedoel stofzuigen. Maar daar kan ik helaas niet terechtkomen. De woestijn en de de Sahara is zwart gestoffeerd en is fanatiek aan het worden met het verbergen van de stoffen.
Ik blijf maar stofzuigen, stofzuigen en geniet intens. Stofzuigen lijkt op een oneindige orgasme dat niet voorbijgaat tenzij je weer de stikker uit het stopcontact trekt. En als je dat doen en al die muziek en de mediterende geluiden in je hoofd stil gaan liggen besef je hoe een leven zonder stofzuiger ellendig kan zijn. Omdat je dat beseft. Omdat je een enorm verdriet overhoudt aan de stilte die volgt moet je namelijk je gaan ontladen. Lezen na stofzuigen helpt niet. Zelfs massamedia helpt niet. Niets. Het enige wat kan helpen om het zweet en de gedachten aan het stofzuigen weg te spoelen. Dat doe je bijvoorbeeld door te sporten, douchen of gewoon midden in de woonkamer springen. Het laatste lijkt me niet verstandig. En je kunt om tijd te winnen en snel het verlies van het afscheid van je stofzuiger te verwerken of vergeten moet je je uitkleden, douchekraan openen en tegelijk opdrukken. Dat heb ik gedaan. Ik telde vijfenveertig toen hoorde ik de bel keihard rinkelen en de hond nog harder blaffen. Ik doe de kraan dicht, trek een onderbroek aan en haast me naar beneden. Voor de deur staan twee kleine bejaarde mannetjes, netjes gekleed, met boeken in de hand. De ene is een blondje en de andere heeft een donkere kleur. Beiden zijn kaal en hun hoofden glimmen in de zo'n die opdat moment de wolken wegjoeg. Als ze me zien krijgen ze meteen spijt van het aanbellen en zonder iets te zeggen draaien ze zich om met de schrik op het gezicht. Ze krijgen spijt dat ze gelovig zijn en evangelie aan het verkondigen. Ik denk, 'kom op meneertjes, kom terug en probeer deze zondaar te bekeren. Wat heb je aan gelovigen zelf, meer geloof geven? Jullie moeten verdwaalde zielen, mensen die intens van stofzuigen houden gaan bekeren. Kom heren, niet vluchten!' Maar ze zijn sneller dan mijn gedachten. Ik hoor de hemel heel hard lachen. Als ik me niet vergis verschijnt een grijns op mijn gezicht terwijl ik de trap weer oploop. Buiten adem kom ik in de badkamer en krijg zin in een koude, ijskoude douche. In zulke gevallen is het beter om een koude douche te nemen. Het douchewater valt weer en zingt een monotoon lied. Onder de koude douche kan je de dingen beter relativeren. En je komt even tot de conclusie dat het leven zonder de muziek van de stofzuiger, zonder de intense liefde voor dat arbeid, best kan gaan.

Vergelijken is niet goed maar ik wil het hebben over twee mannen. De ene is een Egyptenaar en de andere is een Syriër. Laat ik maar met de Egyptenaar beginnen. De Egyptenaren zijn bijna altijd grappig en ze hebben bijna altijd zin in een mop. Dat de mens overal op de wereld overdrijft is geen nieuws, dat de Arabieren meesters zijn in overdrijven is ook bekend. Maar het zijn uitzonderingen en dit verhaal gaat me te ver. Ja, het verhaal van de Egyptenaar Mohamed Ahmad Abdullah, als de sterkste man van de wereld, lijkt me grappig maar tenenkrommend. Via een link op YouTube naar een tv uitzending zien we Mohamed en twee van zijn echtgenoten in de studio zitten waar de sterkste man van de wereld door twee presentatoren wordt geïnterviewd. Een dikke presentator en een gewone en modern gekleden presentatrice. Het programma wordt ingeleid door een gesluierde presentatrice die iets van de achtergrond van Mohamed onthult. Mohamed zou de kracht hebben van 3.000 man en 260 paardenkracht. Het wordt vertelt dat die kracht is wetenschappelijk bewezen. Mohamed kan een munt met zijn oog nat maken om vervolgens mijn zijn handen verscheuren. De man zit in de studio. Hij is dik met dikke vetrollen over zijn buik. Hij heeft grote hangende borsten. Mohamed is 28 keer getrouwd, heeft 35 kinderen gebaard en zijn huidige situatie is: getrouwd met vier vrouwen en heeft per dag 15 keer seks. Daarbij wordt niet vertelt of hij al die 15 keren ook daadwerkelijk klaarkomt. De dikke presentator is onder de indruk en zegt tegen Mohamed dat hij de mannen in de hele Arabische wereld jaloers maakt. Er wordt gesuggereerd dat Mohamed een penis in de grote van een paard heeft. Nee, niet 260 keer groter dan die van een paard maar net zo groot.
Wat wil zulke Arabisch/Islamitisch programma bewijzen, vertellen propageren? Wat is het nut van zo iets? Ja, Mohamed vertelt dat het een Gods gave, dat Allah hem die kracht heeft gegeven en dat zijn vader nog sterker was. Zijn vader had namelijk 340 paardenkracht. Dit komt op me over als het verhaal van die jonge imam die vrolijk uitlegt hoe een moslimman in het hiernamaals bijna 80.000 maagden kan krijgen. Welke man weigert om de kracht te hebben die gelijk staat aan 260 paardenkracht, groot geschapen als een paard, in het aardse leven 28 vrouwen krijgt en in het hiernamaals duizenden vrouwen tot zijn beschikking heeft? Als ik net als Mohamed eruit zou zien met kapotte tanden en dikke vetrollen zou ik eerder naar de tandarts gaan en beginnen met treinen tot ik die vetrollen kwijt raak.
Het verhaal van de Syriër Mouaz Al-Balkhi die op 16 juni de voorpagina van Trouw vulde is heel anders. Misschien had hij net als iedereen grote fantasieën en dromen maar hij was iemand die zich niet beperkte tot een audiëntie plek in een moskee of voor een tv. Hij vluchtte uit Syrië met zijn familie naar buurland Jordanië. Daar waren de perspectieven gering en hij had de ambitie engineer te worden. Hij vluchtte ook uit Jordanië en na lange tochten door bijna de hele wereld kwam hij in Calais, Frankrijk, aan. Hij wilde net als duizenden vluchtelingen zijn droom bereiken om in Verenigd Koninkrijk (VK) via de vrachtwagens te bereiken om daar te studenten, werken en genieten. Hij smste zijn oom die in Engeland woont dat hij Engeland ziet. Hij was blijkbaar te bescheiden om zich in een vrachtwagen te stoppen. Hij koos om het kanaal over te zwemmen. Dat deed hij samen met een andere bevriende vluchteling, iemand waarvan nog niemand iets van weet. Wie hij is, was. Ja, want het lichaam van die bevriende vluchteling spoelde in Noorwegen aan en dat van Mouaz spoelde een paar maanden eerder al op Ter Schelling.