Zijn gezicht is rood, vuurrood! Hij luistert naar de vragen en probeert kalm te blijven. Het vet in zijn gezicht, vooral zijn onderkin trilt zachtjes. Hij probeert de onrust te verbloemen. Hij draait met zijn ogen in de ruimte. Zijn handen zoeken naar het fles water. Hij probeert zich te beheersen. Hij neemt een slok water. Hij geeft korte antwoorden. De regisseur schakelt af en toe naar archiefbeelden van de man in het veld. De man in trainingspak spelend met jonge mannen. De man kijkt en trapt af en toe een bal. De regisseur komt terug bij de man met het rode gezicht, met de vette schuddende onderkin. 

Mijn gedachten gaan terug, jaren terug. De man was de voetbaltrainer van een van grootste land ter wereld, kwa opervlakte. De man was de trainer van Rusland. Rusland speelde in de kwartfinale tegen Nederland. Nederland had van alle grote voetballanden als Frankrijk en Italië gewonnen. Rusland scoorde en de man met het rode gezicht juichte, hij juichte uitbundig. Zijn gejuich zag ik en ik zie het nog steeds als een steek in de rug van zijn vaderland. Ik kon er niets aan doen dat ik hem als een collaborateur, een landverrader zag. Toen ik hoorde dat hij de Nederlandse bondscoach werd was ik kwaad, woedend en (hou je vast hart vast) ik wilde dat hij verloor. Voor alle duidelijkheid, ik houd echt van voetbal en ben in hart en nieren een supporter van het Nederlandse voetbalelftal. Maar de mannen die leidinggeven, de mannen die het voetbal besturen en beslissingen nemen hadden ze dat moment moesten koesteren, het moment van zijn uitbundige toegejuich van de overwinning van Rusland op Nederland. Als zij dat moment hadden gekoesterd hadden ze die man niet aangesteld. Ik wil niet zeggen dat die man een kontdraaier is. Ik heb het over dat ene moment, het ware moment. Het moment dat als een dolk in mijn hart voelde omdat hij de nederlaag van zijn land uitbundig vierde. Ik kan me voorstellen dat je als coach mag blij zijn dat je team wint maar het gaat bij mij niet in dat je in zo'n evenement het verlies van je land zo uitbundig toe kan juichen. 

Ik hoop dat Nederland zich kwalificeert voor het Europees kampioenschap maar ik gun de huidige coach die eer en het plezier dat daaruit voortvloeit niet. En ik twijfel ten zeerste of hij er plezier aan heeft om Nederland kampioen te maken. 

Hij is niet de weg kwijt, zoals de kranten schrijven, maar hij wil bewust Nederland een natrap geven. Hij wil Nederland diskwalificeren anders moet hij opstappen. Hij heeft de pensioenleeftijd ruim bereikt. Hij is rijk en heeft alles. Waarom stopt hij niet? 

Ik kom een kennis tegen. In had hem, in juli, vorige jaar gezien. Direct na het ongeluk met MH17. En deze keer een paar dagen na de ramp die Germanwings trof. Ik zie dat hij afgevallen is en ik zeg:'wouw, wat ben jij afgevallen?!'. Hij zegt dat hij niet afgevallen is en weegt net als vorig jaar, nog steeds 74 kilo. Ik vraag hoe kan dat want eerlijk gezegd ik kan hem niet geloven. Ik zie dat hij magerder is geworden. Hij zegt dat hij vier keer per week sport, heeft heel veel vet omgewisseld in spieren en dat drieënhalf liter vet kunnen in een liter spieren veranderd worden. Het lijkt me niet logisch maar omdat ik geen zin heb in een disscussie temeer omdat het me opdat moment niet interessant lijkt beweeg ik mijn hoofd tussen knikken en nee schudden. Hij wil heel graag verder die theorie uitpluizen maar ik kap het af met de vraag wat hij van de nieuwe massamoordenaar Andreas vindt. Zijn ogen glimmen net als zijn hoofd in de zon:'Ik ben er niet van overtuigd dat het een zelfmoord is.' Hij wil gretig weerleggen dat die arme copiloot misschien helemaal niets met de ramp te maken heeft en de kans zou groot zijn dat het ongeluk door een technisch mankement plaats had gevonden. Hij vertelt verder:'kijk, er zijn duizenden van die toestellen en als ze zeggen dat het technisch mankement was dan blijven al die duizenden toestellen aan de grond. En dat kunnen ze niet maken. Dat kost miljarden. En het is gemakkelijk om de schuld aan iemand te geven die dood is. Hij kan zichzelf niet verdedigen. En bovendien zijn ze te snel tot die conclusie gekomen terwijl ze nog die andere zwarte doos met technische gegevens niet gevonden hebben.' Ik beweeg mijn hoofd alsof iemand zachtjes mijn hoofd laat schommelen. Hij ziet dat ik zijn verhaal niet geloofwaardig vind en zegt:'ja, je gelooft het misschien niet maar ik geloof ook niet dat die jongen zelfmoord heeft gepleegd.' Ik zeg dat ze niet zomaar iemand gaan beschuldigen als ze geen concrete aanwijzingen hebben, dat Andreas laconiek had gereageerd op de route en de landing. Dat hij de gezagvoerder niet naar binnen liet dat hij de code van de deur bewust had uitgeschakeld. Mijn kennis begrijpt niet waarom de paniek aan board pas op het laatste moment ontbrak en dat was niet het geval in de vliegtuigen die terroristen van 9/11 gebruikten. Ik besef dat we midden in een drukke winkelcentrum staan te bakkeleien en ineens vind ik dat belachelijk. Ik heb geen zin meer in een discussie die apriori in een doodlopende weg gaat. Heel even flitst in mijn hoofd een scène uit een documentaire waarin een Rotterdamse middelbare scholier zegt: 'Nee, die zogenaamde terroristen (hij had het over de aanslagen van Parijs op Charlie Hebdo) hebben niemand gedood, je ziet hem met kalasjnikov maar je ziet niet dat hij op het hoofd schiet en je ziet geen bloed.' 

Mijn kennis en ik schudden elkaar de hand en we zeggen dat we elkaar snel moeten zien.

Wat zou de psychiater, van de copiloot Andreas, gedachte hebben toen hij het nieuws hoorde over het vliegtuigongeluk van Germanwings die zijn patiënt veroorzaakt had?

Ik denk niet dat hij zijn schouders opgehaald heeft en het nieuws met een slokje whisky wegspoelde. Tenzij hij ook aan hetzelfde kwaal zou geleden hebben als zijn patiënt Andreas. Laat ik er maar vanuit gaan dat de psychiater een normaal mens is, iemand die het leven van anderen, de anderen die ontspoord zijn of dreigen te ontsporen, probeert op de rails te krijgen. En ik begrijp heel goed dat die mensen een privacy hebben en de psychiater (en elke andere behandelaar) dient het geheim dat bij zijn beroep hoort te respecteren en niet openbaar mag maken. Toch, er moeten bepaalde uitzonderlijke situaties zijn waar de behandelaar een aanmelding moet maken, zijn beroepsgeheim de prijs moet geven. En de situatie van Andreas, de copiloot, is een uitzonderlijke situatie waar de psychiater een overweging had moeten maken om zulke omvangrijke ramp te voorkomen. Natuurlijk zou je kunnen zeggen dat de psychiater had niet kunnen weten dat Andreas tot zulke daad in staat zou kunnen zijn. Dat denk ik niet. 'Voorkomen is beter dan genezen' is in deze situatie ook letterlijk van nut kon zijn. Hij had het leven van 150 mensen kunnen sparen, waaronder vele jongeren die een prachtige toekomst zouden misschien hebben. 

Waarom gaf de psychiater een brief aan Andreas, na een gesprek met hem, waarop hij schreef dat Andreas niet mag vliegen als hij er niet van overtuigd was dat Andreas iets verkeerds zou gaan doen. En de psychiater moet geweten hebben dat Andreas een piloot is en die op die bewuste dag zou gaan vliegen. Waarom waarschuwde hij de werkgever van Andreas niet? Hij had tegen de werkgever van Andreas kunnen zeggen dat zij Andreas een dagje vrij moeten geven. Daarbij hoefde hij geen beroepsgeheim te schenden. Het zou bij een waarschuwing blijven en die ene waarschuwing had misschien die ramp voorkomen. Het had misschien het leven van 150 passagiers, hun nabestaanden, familieleden en kennissen, niet geruïneerd. Wat voor nut heeft het gehad dat hij die brief aan Andreas zelf gaf? Ik zie die brief, aan Andreas zelf, als een foute boel. Het heeft blijkbaar als aanmoediging gewerkt. Want Andreas die probeerde zijn ziekte, voor zijn werkgever, geheim te houden. 

En wat was de echte reden voor die brief? Zou Andreas zijn psychiater verteld hebben dat zijn vriendin hem bedriegt en bewust tegen hem liegt waardoor hij zich kloten voelt? Waardoor hij zich tot wraakneigingen gestimuleerd voelt? Zou Andreas tegen zijn vriendin gezegd hebben wat zijn psychiater schreef? Zou zijn vriendin zelf de brief van de psychiater gezien hebben en hem uitgelachen hebben, dat hij een nietsnut is, een miezerig mannetje? We weten het helaas niet. En wat zou de echte impuls zijn, het laatste duwtje dat Andreas besloot om met het vliegtuig in de berg te vliegen? Zou dat de sfeer aan board zijn, de blije passagiers, de onbevangenheid van de scholieren en andere mooie taferelen? Zou al die waarnemingen zijn depressie verdiept hebben? Zou het een soort jaloezie zijn? Zou de stem van zijn vriendin in zijn oren geklonken hebben dat hij een waardeloze vent is? 

Dat weten we niet zeker en het blijft bij het vermoeden. De psychiater en zijn vriendin zouden meer weten maar hoe ze met hun kennis om zouden gaan weet ik niet. 

Een vraag blijft in mijn hoofd malen: zou het schenden van beroepsgeheim, in dit geval, het leven van 150 mensen gered hebben? Er moet ook sprake zijn, naast het beroepsgeheim, van verantwoordelijkheid voor het redden van mensen.

Ik kan het beamen dat het leven een gedoetje is zoals de wijlen dekker des vaderland René Gude had gezegd. Voor je geboorte ben je negen maanden een parasiet, een wurm die aan de ingewanden van je moeder vreet, haar pijn, misselijkheid en andere ellendes bezorgt. Tijdens je geboorte breng je naast de onvermijdelijke pijn soms ingewikkelde zaken die tot de dood van je moeder kunnen leiden. In normale maatschappijen ben je de eerste achttienjaar afhankelijk van je ouders, als je die nog hebt en dat ze bij elkaar zijn. Soms ben je je hele leven afhankelijk van je ouders, soms in de letterlijke zin maar vooral figuurlijk tot aan je dood. 

Als je naar school moet, ga je pesten of gepest worden. Of je dom of intelligent bent het zal niet veel uitmaken. Je bent afhankelijk van de leerkracht, van de samenstelling van de klas en van de onderwerpen en het niveau. Je zult de verschillen merken. Als je zonder vader of zonder moeder of zonder beide bent kan je merken maar ook als je twee hele lieve ouders hebt zul je het ook merken misschien geraakt wordt door het lot van anderen. In ieder geval zit je in de ellende en de schooljaren kunnen een martelpraktijk worden, een soort gevangenis. Scholieren kunnen je beulen worden, je bewakers en je lotgenoten. 

Je komt in de puberteit en je merkt als je op iemand verliefd wordt en aandacht geeft dat die persoon op een andere verliefd is die niet van aandacht en betuttelen houdt omdat de moeder of vader die persoon betuttelen. Als je het geluk hebt om de juiste te vinden kan je geluk niet lang duren. Het wordt saai en jij en/of je geliefde zoekt een andere, soms stiekem en soms met je medeweten. Dat kan leiden tot botsingen, gevechten en martelpraktijken. Je studeert af en zoekt een baan, meestal krijg je de baan die je niet echt prettig vindt. Je gaat tegen je zin naar je werk om er van te kunnen leven. 

Ik heb het nog steeds over de mens in de ontwikkelde landen zoals de Europese of Amerikaanse. Als je in een arm land leeft en behoort tot een arme klasse dan is de ellende niet te overzien. Je moet dan van af je vijfde werken, als je je vijfde haalt. En als je werkt is het een soort gevangenis met verschrikkelijke martelpraktijken. De ontwikkelde wereld noem je je werk dan als kinderarbeid. Je hoopt dat de Europese en zogenaamd rechtvaardige mensen je te hulp gaan schieten door je te gebruiken als een werktuig in welke fabriek dan ook. Je moet meestal zwaar en vies werk verrichten om een mooie product te leveren. Denk hierbij aan de productie van de telefoons zoals iPhone. Je wordt misbruikt en dat moet je accepteren anders sterf je van honger. 

Ik ga weer terug naar de mens in de ontwikkelde landen, naar jou als een Europese persoon. Na je studie, als je werk vindt en je blij met het werk bent komt de strijd met je collega's. Noem je het ellebogen werk of concurrentie of wat dan ook. Het brengt je in ieder geval geen geluk. Als je thuis ook die strijd hebt met je geliefde dan moeten je soms rust zoeken, even uitgaan. Bij het uitgaan kom je meestal de verkeerde tegen. Je bezat je. Je ligt bijna in coma. Thuis krijg je de ellende over je heen gestort, van je geliefde, van je ouders of van je huisgenoten. En als je alleen bent krijg je die ellende van je zelf door je je te schamen en je waardeloos te voelen. Als je met vakantie gaat wordt je opgelicht door iedereen. Door de vliegmaatschappij, de verzekering, de huurautobedrijven, de verhuurder, de hoteleigenaar, de restauranthouder, de marktlui, het internetbedrijf en de rest waar je mee te maken krijgt. Kortom je wordt door iedereen genaaid. Je denkt dan dat het leven is 'naaien of genaaid worden.'

Als je piloot bent en in de lucht bewust wordt van al die ellende denk je dan: ik red mezelf en al die mensen van de gevangenis waarin ze leven, de gevangenis die leven heet. Je manipuleert je collega piloot en delegeert hem uit de cockpit, je doet de deur op slot en daalt zonder van de snelheid te verminderen. Je zoekt de hoogste berg in het onbereikbare gebergte of het diepste oceaangedeelte. En alles gaat voorbij. Je kunt het leven niet meer als een gedoetje zien. Je ziet en hoort niets meer want je ben hartstikke dood. Maar je hebt een diepe bron van ellende veroorzaakt, niet voor de doden maar voor de nabestaanden. Je familieleden zullen zich schamen, zich machteloos voelen. Want je bent ineens een massamoordenaar. Je was een "normaal" mens die op geen enkele wijze op een crimineel kon lijken. Een crimineel als Holleeder kan nooit zoveel onschuldigen (laten) vermoorden, zeker niet in een keer. 

Het is verstandig om niet te generaliseren. We kunnen zeggen dat elke crimineel zijn vrienden en familie terroriseert en laat vermoorden. We kunnen zeggen dat elk normaal mens kan "plotseling" een massamoordenaar worden. Maar onze beweringen zijn makkelijk falsificeer-baar!

Ik kan het beamen dat het leven een gedoetje is zoals de wijlen dekker des vaderland René Gude had gezegd. Voor je geboorte ben je negen maanden een parasiet, een wurm die aan de ingewanden van je moeder vreet, haar pijn, misselijkheid en andere ellendes bezorgt. Tijdens je geboorte breng je naast de onvermijdelijke pijn soms ingewikkelde zaken die tot de dood van je moeder kunnen leiden. In normale maatschappijen ben je de eerste achttienjaar afhankelijk van je ouders, als je die nog hebt en dat ze bij elkaar zijn. Soms ben je je hele leven afhankelijk van je ouders, soms in de letterlijke zin maar vooral figuurlijk tot aan je dood. 

Als je naar school moet, ga je pesten of gepest worden. Of je dom of intelligent bent het zal niet veel uitmaken. Je bent afhankelijk van de leerkracht, van de samenstelling van de klas en van de onderwerpen en het niveau. Je zult de verschillen merken. Als je zonder vader of zonder moeder of zonder beide bent kan je merken maar ook als je twee hele lieve ouders hebt zul je het ook merken misschien geraakt wordt door het lot van anderen. In ieder geval zit je in de ellende en de schooljaren kunnen een martelpraktijk worden, een soort gevangenis. Scholieren kunnen je beulen worden, je bewakers en je lotgenoten. 

Je komt in de puberteit en je merkt als je op iemand verliefd wordt en aandacht geeft dat die persoon op een andere verliefd is die niet van aandacht en betuttelen houdt omdat de moeder of vader die persoon betuttelen. Als je het geluk hebt om de juiste te vinden kan je geluk niet lang duren. Het wordt saai en jij en/of je geliefde zoekt een andere, soms stiekem en soms met je medeweten. Dat kan leiden tot botsingen, gevechten en martelpraktijken. Je studeert af en zoekt een baan, meestal krijg je de baan die je niet echt prettig vindt. Je gaat tegen je zin naar je werk om er van te kunnen leven. 

Ik heb het nog steeds over de mens in de ontwikkelde landen zoals de Europese of Amerikaanse. Als je in een arm land leeft en behoort tot een arme klasse dan is de ellende niet te overzien. Je moet dan van af je vijfde werken, als je je vijfde haalt. En als je werkt is het een soort gevangenis met verschrikkelijke martelpraktijken. De ontwikkelde wereld noem je je werk dan als kinderarbeid. Je hoopt dat de Europese en zogenaamd rechtvaardige mensen je te hulp gaan schieten door je te gebruiken als een werktuig in welke fabriek dan ook. Je moet meestal zwaar en vies werk verrichten om een mooie product te leveren. Denk hierbij aan de productie van de telefoons zoals iPhone. Je wordt misbruikt en dat moet je accepteren anders sterf je van honger. 

Ik ga weer terug naar de mens in de ontwikkelde landen, naar jou als een Europese persoon. Na je studie, als je werk vindt en je blij met het werk bent komt de strijd met je collega's. Noem je het ellebogen werk of concurrentie of wat dan ook. Het brengt je in ieder geval geen geluk. Als je thuis ook die strijd hebt met je geliefde dan moeten je soms rust zoeken, even uitgaan. Bij het uitgaan kom je meestal de verkeerde tegen. Je bezat je. Je ligt bijna in coma. Thuis krijg je de ellende over je heen gestort, van je geliefde, van je ouders of van je huisgenoten. En als je alleen bent krijg je die ellende van je zelf door je je te schamen en je waardeloos te voelen. Als je met vakantie gaat wordt je opgelicht door iedereen. Door de vliegmaatschappij, de verzekering, de huurautobedrijven, de verhuurder, de hoteleigenaar, de restauranthouder, de marktlui, het internetbedrijf en de rest waar je mee te maken krijgt. Kortom je wordt door iedereen genaaid. Je denkt dan dat het leven is 'naaien of genaaid worden.'

Als je piloot bent en in de lucht bewust wordt van al die ellende denk je dan: ik red mezelf en al die mensen van de gevangenis waarin ze leven, de gevangenis die leven heet. Je manipuleert je collega piloot en delegeert hem uit de cockpit, je doet de deur op slot en daalt zonder van de snelheid te verminderen. Je zoekt de hoogste berg in het onbereikbare gebergte of het diepste oceaangedeelte. En alles gaat voorbij. Je kunt het leven niet meer als een gedoetje zien. Je ziet en hoort niets meer want je ben hartstikke dood. Maar je hebt een diepe bron van ellende veroorzaakt, niet voor de doden maar voor de nabestaanden. Je familieleden zullen zich schamen, zich machteloos voelen. Want je bent ineens een massamoordenaar. Je was een "normaal" mens die op geen enkele wijze op een crimineel kon lijken. Een crimineel als Holleeder kan nooit zoveel onschuldigen (laten) vermoorden, zeker niet in een keer. 

Het is verstandig om niet te generaliseren. We kunnen zeggen dat elke crimineel zijn vrienden en familie terroriseert en laat vermoorden. We kunnen zeggen dat elk normaal mens kan "plotseling" een massamoordenaar worden. Maar onze beweringen zijn makkelijk falsificeer-baar!