Jan Eikelenboom die onlangs een verslag in Koerdistan maakte en de "geheim" opgenomen uitspraken van een Nederlands-Koerdische strijder aan een organisatie bood om uit te checken of die uitspraken genoeg grond hebben om de Koerden te vervolgen voor oorlogsmisdaden en mensenrechten schendingen.

Eerder schreef ik hierover een column. Jan Eikelenboom reageerde dat hij de opnames niet bewust had opgenomen maar per toeval. Laat ik er maar uitgaan van dat de mens, in de geval Jan, de waarheid zegt en hij die opnames per ongeluk opnam. Hij gaat naar zijn hotelkamer en wil een montage maken. Hij bekijkt de opnames die hij bewust heeft opgenomen en spoelt door. Meestal heb je bijna geen tijd om alles nauwkeurig te beluisteren om het materiaal goed te sorteren. En de opnames die per ongeluk zijn opgenomen laat je meestal liggen omdat je alleen maar stilstaande beeld ziet. Als de camera op de grond die opnames heeft genomen dan zie je misschien voeten of alleen maar de grond. Dus, je spoelt het door. Als je die opnames bewust hebt gedaan dan ga inderdaad goed luisteren. Ik geloof dat Jan Eikelenboom dan bewust heeft gedaan. Dat vind ik ook geen probleem. Er zijn tal van journalisten die stiekem opnames maken. Ik moet bekennen dat ik ook zoiets heb gedaan. 

Het lijkt of Jan Eikelenboom met de bewering dat hij die uitspraken per toeval had genomen een klein beetje schuldgevoel heeft. Of het gevoel krijgt dat hij geen verslagen meer in Koerdistan kan maken of in ieder geval de helden onthaal en de goede escorte niet krijgt. Hij schrijft vandaag en attendeert me op een artikel van Judit Neurink in VN waarin staat dat de Koerden de IS gevangenen verhoren en daarna hen vernietigen. Alsof hij wil zeggen dat hij niet de enige is die van mening is dat de Koerden oorlogsmisdaden begaan. 

Ja, Judit Neurink woont en werkt al tien jaar in Koerdistan. Onlangs had ze in mijn optiek een ongenuanceerd artikel gepubliceerd waarin ze beweerde dat Koerden racisten zijn. Hierover kan je mijn columns en Facebook in augustus raadplegen. Sindsdien schrijft Judit Neurink artikelen die ze meer kanten belicht en geen uitgesproken mening heeft. 

Laten we naar de kern van de zaak gaan. Koerden zitten midden in de oorlog. Het gevaar dat hun land elk moment in de handen van IS strijders gaat vallen is zeker aanwezig. De Koerdische regionale regering kan geen rekening houden met de hulp van de centrale regering. Ze staan er niet alleen voor maar ze moeten naast het voeren van de oorlog tegen een zeer sterke en meedogenloze vijand proberen de vluchtelingen te huisvesten en hen van eten en drinken voorzien. Het zijn honderdduizenden vluchtelingen die door de vijand verjaagd zijn, het resultaat van genocide die de vijand toepast.  Als Amerika niet de internationale coalitie had gevormd om de Koerden vanuit de lucht te steunen en hen van wapen voorzag waren de Koerden nu de sigaren. 

En in die situatie vallen soms gevangen in de handen van de Koerden. Maar wie zijn die gevangenen? Welke status hebben ze? Waarom zijn ze daar? Kunnen ze gezien worden als krijgsgevangen? Zo ja bij welke land horen ze? Het zijn mensen die zich los hebben gemaakt van hun landen, wetten, normen en waarden. De enige norm die ze handhaven is dood en verderf zaaien en zo veel mogelijk mensen doden en liever op een pijnlijke en barbaarse manier. Die mensen zijn gehersenspoeld en kennen geen enkele andere logica behalve het fatale geweld. 

Ook dan ben ik niet voor het "vernietigen" (zoals Jan Eikelenboom het woord noemt) van die krijgsgevangenen.  

Waar ik moeite mee heb is iemand als Jan en Judit helaas het accent op iets leggen waardoor de onmogelijke situaties waarin de Koerden verkeren niet belicht worden, in ieder geval niet goed genoeg. Ze belichten een punt dat in deze moeilijke situaties de Koerden alleen maar de das om kan doen. En dan onbedoeld helpen ze IS strijders. En ik geloof niet dat Jan of Judit zoiets willen bereiken.

In Nederland was de Nederlandse Koerd Serdar Dosky actief in de SP, waar hij het schopte tot landelijk bestuurslid en in 2004 zelfs verkiesbaar stond voor het Europees Parlement. Maar hij terugkeerde in 2005 naar Koerdistan, voorgoed. Toen IS zijn aanval op Koerdistan in augustus begon was Dosky een commandant van een vrijwilligerseenheid. Hij leidt strijders op om in Koerdistan tegen IS te vechten. 

In de aanloop naar de Amerikaanse aanval op Irak in 2003 was Serdar voor een aanval op Irak maar als SP'er mocht hij eigenlijk dat niet zijn. SP was beslist tegen een aanval op Irak. Serdar was een kameraad van Harry van Bommel. Hary was niet alleen tegen een aanval op Saddam maar hij ging zelfs naar Irak om Saddam een hart onder de riem te steken. Jammer voor hem dat hij toen slechts een slappe handdruk van de tiran kreeg. Na de val van Saddam nodigde Serdar Harry naar Koerdistan uit en die ging er graag, regelmatig. Harry werd in Koerdistan als een koning behandeld en hij Harry probeerde iets terug te doen voor de slachtoffers van de chemische wapens die Saddam maakte. Door die inzet en behulp van Serdar werden vele Koerdische jongeren lid van de SP. 

Sardar kwam onlangs in het nieuws. De Nederlandse (oorlog) verslaggever Jan Eikelenboom interviewde Serdar sinds augustus twee keer voor de NOS. De eerste keer was het naar aanleiding van de Nederlandse bijdrage van 1000 helmen aan de strijdende Koerden. Serdar vond die bijdrage ronduit belachelijk. Voor het tweede interview reisde Eikelenboom naar Sardar toe. Deze bood hem bescherming aan en escorteerde hem naar vele gevaarlijke plekken. Serdar wist blijkbaar niet dat Eikelenboom uitspraken wil uitlokken omdat hij de Nederlandse bijdrage van 1000 helmen belachelijk vond. Eikelenboom deed alsof de camera uitstond maar liet het geluid opnemen. En Serdar vertelde dat ze geen IS krijgsgevangen maken maar hen meteen ombrengen. 

Na het zien van de uitzending maalden er een aantal vragen in mijn hoofd. Wat wilde NOS en Jan Eikelenboom met die manipulatie bereiken? Is het nu verstandig de Koerden in het kwade daglicht te plaatsen? De Koerden die werkelijk hulp nodig hebben, de Koerden die de kastanjes voor de hele wereld uit het vuur halen door bovenmenselijke weerstand tegen de machtige IS te bieden? Met die vragen ging ik naar bed en hoopte dat er geen aandacht verder er aan besteed. Maar in de ochtend kwam de aanval van een onverwachte hoek. De aanval kwam van de vriend en kameraad van Serdar zelf, de heer Harry van Bommel. Hary, de zogenaamde vriend van Koerden en op wie vele Koerden stemmen. Harry van Bommel is de enige kamerlid van de tweede kamer die aan de minister van buitenlandse zaken vroeg voor onderzoek naar oorlogsmisdaden van zijn vriend Serdar. 

Normaliter zou ik ook elke misdaad aan de kaak willen stellen, van wie dan ook. Ik zal dat doen met nadruk op elke. Maar ik het geval Harry van Bommel is niet op elke (oorlog) misdaad. Nee, de heer van Bommel is selectief in zijn oordeel. Hij die zijn SP vertegenwoordigd was ook bijna de enige die protesteerde tegen de luchtbombardementen op IS strijders. 

Ik vraag me af of Harry van Bommel de daden die de IS strijders plegen ook als oorlogsmisdaden ziet? Zou hij hierover vragen aan de minister van buitenlandse zaken gesteld hebben? Ik ben benieuwd! 

Het liet lang op zich wachten tot er beelden vanuit de belegerde Koerdische stad Kobané kwamen. Beelden die je aan de ene kant graag wil zien maar aan de andere kant wil je niet zien om er geen trauma van te krijgen. Je bent namelijk nieuwsgierig wat er in een stad gebeurd, een stad in de oorlog en belegerd is door de bloeddorstigste, meest extremistische en respectloze organisatie dat er in de wereld bestaat. Je bent nieuwsgierig naar wie zijn die mensen die als leeuwen vechten tegen dat wrede gevaar. Maar je wil het niet zien omdat je de resultaten vreest van die gruweldaden. Je wil geen lichamen zonder hoofden zien, zeker niet van kinderen en vrouwen. En ik krijg een link te zien, via Facebook, een reportage. Ik speel het af met mijn hand klaar, mijn wijsvinger naast de knop om te stoppen als het bloederig dreigt te worden. De camera ziet burgers snel de weg oversteken om niet geraakt te worden door sluipschutters. De camera steekt ook de weg zelf, snel, over. De camera loopt in een geruïneerde stad. De stem van de verslaggever wordt door de salvo's overstemt. De camera loopt op een dak van een huis en daar zit een oude man, een bejaarde dekens om zijn benen heen heeft gewikkeld en kijkt door een gat in de omheining naar buiten. Hij houdt zijn kalasjnikov op zijn schoot vast. Hij geeft antwoorden op de vragen van de verslaggever. De oude man vertelt dat hij al een maand niets over het lot van zijn twee zonen weet. Zijn leven bestaat uit observeren en als hij een terrorist ziet schiet hij. Of hij een terrorist gedood heeft weet ik niet. Hij ziet er niet uit als iemand die de beste ogen heeft. Hij veegt af en toe zijn ogen, soms door de emoties maar het kan ook door de vermoeidheid en irritaties komen. Als ik de man daar zo zie herinner ik me een anekdote, een soort waargebeurd mop uit de tijd van de Koerdische strijd van jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. De troepen van de Koerdische milities die Djash (ezels) heten vochten op de eerste linies voor het Iraakse leger. Ze leden veel verliezen door een sluipschutter. Uiteindelijk ging een groep "commando's" van de Koerdische milities en via een omweg kwamen ze achter de Koerdische schutter, de sluipschutter. Ze schoten hem dood. En de commandant draaide de sluipschutter op zijn rug en zag dat die een oude man was met een ouderwets geweer. Hij gaf hem een schop tegen zijn zool en zei: 'Sta op oude, je mag onze oudere mannen gaan pakken die de hele dag niets doen behalve roken en roddelen.' 

Ja, die oude in de reportage heet Xalil (lees Galil). Hij is een bewoner van Kobané, verdedigt zijn huis, zijn straat en zijn eer. In een andere shot zien we een jonge vrouw, een tiener, met een zwaar geweer schieten. Daarna lacht ze in de camera, verlegen. Ze heeft een charmante lach. Als de verslaggever vraagt wat voor een wapen ze heeft. Ze zegt ook bijna verlegen dat ze het veroverd had op de ISIS strijders.

Je kunt haast niet geloven het die mensen zijn. Mensen als die oude man Xalil en die jonge verlegen vrouw die de stad verdedigen, al heel lang, tegen al dat macht en de agressie van ISIS strijders die beschikken over zware wapens.

Monica Lewinsky start een campagne tegen pesten. Ze werd jaren gepest omdat ze de maîtresse van de Amerikaanse president was. Ze liep stage bij hem en er stond een affaire. Een affaire dat bijna tot ontslag van de toenmalige president Clinton leidde. Ze verdween uit de publiciteit en leidde een teruggetrokken leven omdat de hele wereld haar pestte, vooral via het internet. Ze was o.a. de "gemene slet" die de "arme" Amerikaanse president verleed.
Ze breekt nu haar isolement en zoekt de publiciteit, bewust. De Officiële reden is dat ze tegen pesten is en dat actief wil bestrijden. Met deze stap van Monica zou misschien paniek uitbreken in huize Clinton. Daar zou men bang zijn dat ze met haar campagne tegen pesten weer Hillary Clinton pijn gaan bezorgen en pesten. De arme Hillary die nu al haar energie, tijd en geld zou nodig hebben om president-kandidate te worden zal, op zijn zachts gezegd, niet blij zijn met de stap van Monica. Ik geloof dat haar eerste reactie wanneer ze het hoort: 'O, nee, niet weer die hoer!'
Monica mag, vanuit de optiek van Hillary, een hoer zijn maar die hoer kan haar ambities om de eerste vrouwelijke president van Amerika te worden saboteren, vernietigen. En dat zou erg zeur zijn voor een hardwerkende, super intelligente en ambitieuze vrouw. Monica kan Hilary hinderen geschiedenis te schrijven. En dat alles om een affaire waarbij twee mensen aan hun seksuele behoeftes kwamen? Monica deelde toen intimiteiten met de echtgenoot van Hillary en nu kan die intimiteit waarmee Hillary zelf niets mee te maken had haar fataal worden. 'Fataal' is een beetje overdrijven, denk ik. Hillary kan zeggen: 'Ik ben bijna zeventig. Ik heb prachtige carrière gehad. Nu heb ik tijd om van mijn dochter en mijn kleinkind te genieten. Mijn man en ik geven lezingen en workshops die ons miljoenen opleveren. Laat de baan van de president van Amerika zitten, het brengt alleen maar hoofdpijn en ellende.'
Dus, zo fataal is het voor haar kan ook niet worden. Alleen kan dat misschien niet in het rijtje van haar ambities passen. Wat zou Bill haar adviseren? Als ik Bill was zou ik mijn mond houden. Want alles, beslist alles, wat hij zou zeggen zal niet bij Hillary in goede aarde vallen. Hij zou alleen maar stront over zich heen krijgen.
Maar is Monica bezig met een anti-Clinton campagne? En zo ja, waarom dan? Misschien komt het Monica beter uit als Hilary president wordt. Dan kan Bill haar weer in het Witte Huis krijgen, zonder grote consequenties. Maar ik geloof niet dat Monica nu op weer een affaire met Clinton zit te wachten. Hij gebruikte twintig jaar geleden een sigaar en nu kan hij waarschijnlijk ook die niet goed vasthouden. Maar misschien de trillingen in zijn handen werken effectiever. Je kunt eventueel Monica als een slachtoffer zien die jarenlang gedwongen was een teruggetrokken bestaan te leiden. Was het dan alleen haar schuld? Was het haar schuld dat ze sexy, mollig en aantrekkelijk was? Kon ze niet met haar handen van Bill afbleven of was het Bill die behoefte had om met haar een sigaar op te steken?
De tijd zal bepalen wat de echte bedoelingen van Monica zijn. Zou dat haar wraak zijn op Hillary? Je zou je afvragen waarom zou iemand wraak nemen op iemand die zij eerder bijna kapot maakte, althans haar huwelijk bijna kapot maakte. Zou Hilary, toen, ervoor gezorgd hebben dat Monica een teruggetrokken leven moest leiden? Maar je kunt Monica inderdaad ook als een slachtoffer zien. Ze was maar 22 jaar oud en werkte met een de machtigste man van de wereld die nota bene charmant was, van een glaasje en een sigaartje op zijn tijd hield. Kun je haar de schuld van de hele affaire geven? Ze heeft het niet alleen gedaan, de wijze en veel oudere president was toch ook bij.
Als wij maar de motieven van het gedrag van mensen wisten. Als we maar wisten hoe goed of hoe gemeen de mens is in zijn destructieve maar ook in zijn bouwende wil.

In een klein nieuwsitem, via het Facebook, lees ik dat in de smartphone van een IS strijder foto's en video's zijn gevonden. De man is gesneuveld in Kobani, de Koerdische grensstad tussen Turkije en Syrië, waar de strijd al heel lang gaande is. Waar duizenden doden gevallen zijn. Het is ook de oorlog van de media, massa- en sociale media. Het zal niet de telefoon zijn van een die man die ik eerder zag, een Turkse sprekende IS strijder die in een rustige week van Kobani een oude vrouw met een kromme rug filmde. Een Arabisch sprekende IS strijder gaf commentaar voor de camera, voor de smartphone van de Turks sprekende. Hij sprak Arabisch met een oude Koerdische vrouw die Arabisch met een Koerdisch accent sprak. Hij vertelde dat de zonen en dochters van de oude vrouw 'kaffar/goddelozen' en lafaards zijn die gingen vluchten en hun moeder alleen achter hebben gelaten. Maar dat hij en zijn kameraden, als IS strijders, gaan haar helpen. Hij zei dat ze haar water en eten gaan geven. Ik heb nog nooit zo'n "aardige" Arabier gezien. Terwijl zijn makkers worden gedood door de zonen en dochters van de oude vrouw staat hij haar water te geven en wil haar in veiligheid brengen. Wat menselijk, al te menselijk. De vrouw moest haar huis uit. De filmer gaf instructie in het Turks. Ik wist dat het Turks was, een taal die ik niet versta. De vrouw trok haar jas aan. Terwijl ze haar jas aantrok en haar spullen in een plastic tas deed vertelde dat ze niet de enige vrouw is die achterbleven is en dat ze naar een huis wil gaan waar andere oude vrouwen zich verborgen houden. Ze werd geholpen en op een scooter gehesen. Ze zat gemoedelijk achterop een IS strijders, een heel zachtaardige En gelovige IS strijder. De kans bestaat dat het haar laatste minuten waren, in het leven. 

Nee, de smartphone die gevonden is bevatte niet de opnames van de oude vrouw op de scooter. Het waren andere foto's en video's. In de gevonden smartphone weden opnames gezien van het onthoofden van een baby. Er werd ook een video-opname gezien waar de IS strijders een "onschuldige" partijtje voetballen spelen. Ja, voetballen is altijd onschuldig en fijn. Tenminste als je met een bal speelt, een gewone voetbal-bal. Op de video was te zien hoe de IS strijders voetbalden met de hoofden van de Koerden die zij onthoofd hadden. 

En ik blijf denken aan de oude vrouw die op de scooter werd weggereden dat het misschien met haar hoofd werd gevoetbald. Ze zou dan in twee verschillende smartphone opgenomen zijn. Eerst hoe ze fatsoenlijk wordt behandeld en later hoe men met haar hoofd voetbalt.