Denken we verkeerd?

In de reclame voor het programma College Tour die vrijdagavond uitgezonden werd (helaas niet gezien) zegt de Israëlische president Shimon Peres het volgende: ‘Je kunt de wereld niet veranderen maar je kunt je zelf wel veranderen’.  In welke context hij die zin gesproken heeft maakt in feite niet uit. De uitspraak is helder. 

In de filosofie is vaak voorgekomen dat men uitspraken deed over de mens, de mensen kennis, de zelfkennis enzovoort. Uit spraken als ‘Ken u zelf’, ‘Verbeter de wereld begin bij jezelf’ en nog meer van die uitspraken. Het punt is dat alles wat er gezegd werd en wordt over de mens en de verbeteringen van het individu en de wereld er omheen kan misschien kloppen en tegelijk ook niet juist is. Alles hangt er van af hoe je het bekijkt en in welk licht wilt zien. De mens, als een onderdeel, van de natuur is veranderlijk en niet veranderlijk. Als je de mens in een evolutionair context bekijkt is het anders dan in een religieus context.
Geen filosofische verdieping maar wat verduidelijking aan de hand van bepaalde recente gebeurtenissen.
Italië beleefde een dag van nationale rouw, vanwege de ramp met het gezonken schip voor de kust bij Lampedusa. Weer een ramp met een boot met vluchtelingen. Deze keer zeer omvangrijk. Je leest dat de rede van de ramp een brand was aan board. Een brand die door de vluchtelingen zelf was gesticht. De brand was aangestoken om aandacht te krijgen.
Je probeert je voor te stellen dat rond vijfhonderd mensen aan board zitten, kinderen, vrouwen en mannen, veel jonge mannen. Al die mensen hebben huis en haard verlaten. Ze hebben misschien alles wat ze bezatten verkocht om een plek op de boot te kunnen betalen. Een one way ticket naar Europa, naar het paradijs. Ze overleefden alles, alle gevaren op het land, door al die landen en na dagen, weken misschien maanden tot ze een voet op de boot konden zetten. En dan de angst voor de zee, de mensen die zeeziek zijn en de lange dagen op zee. Waarom zouden mensen aan board getracht hebben brand te stichten? Waren ze zo wanhopig en hadden ze de angst vergeten om opgepakt te worden door de patrouillerende vaarpolitie en teruggestuurd te worden? Hadden ze ruzie? Waren ze van verschillende rivaliserende partijen? En dat alles waar vele kinderen bij waren die niets van al die ellende wilden begrijpen en van honger huilden. Als je de uitspraak van Peres hier wilt toepassen dan denk je: ‘Oké, laten we vanuit gaan dat die mensen konden de wereld daar, in hun eigen land, niet veranderen. Ze wilden zich zelf veranderen maar kwamen tot de conclusie dat ze daar zichzelf niet konden veranderen en daarom kozen ze om weg te gaan als de eerste stap. Dan op de boot waren ze in een andere wereld die ze ook niet konden veranderen en geen uitweg zagen dan wat er gebeurde. Dit is natuurlijk een pessimistische analyse en die gaat er van uit dat de mens niet veranderlijk is, nooit.
Een ander voorbeeld is de heer Henk Krol, de fractievoorzitter van de partij van 50plus in de tweed kamer. Hij had als directeur jarenlang de betaling van pensioenpremies voor zijn personeel bij Gay Krant ontdoken. Welke wereld wilde hij veranderen? Had hij geluisterd naar Peres en koos voor een andere wereld, de wereld van politiek. Gaf hij nu op omdat zijn eerste wereld achtervolgt hem of behoort hij tot de wereld die rot is?
Het is te ingewikkeld. Laat men voortaan dingen niet roepen die niet kloppen of ben ik die hier appels met peren aan het vergelijken?