Ik las dit in de Volkskrant: 'De Turks-Duitse schrijver Dogan Akhanli, die zaterdag tijdens zijn vakantie in Spanje is opgepakt, mag de gevangenis weer verlaten. De schrijver komt onder voorwaarden vrij. Volgens zijn raadsman moet hij in Madrid blijven.

De schrijver, die in Turkije is geboren, werd volgens advocaat Ilias Uyar opgepakt op verzoek van de regering-Erdogan. Akhanli vluchtte in 1991 uit Turkije en woont tegenwoordig in Keulen. Hij heeft alleen nog de Duitse nationaliteit. Waarvan hij wordt beschuldigd is onduidelijk. Volgens de advocaat was er bij de Spaanse politie een 'spoednotitie' van Interpol binnengekomen, waarna de schrijver op zijn vakantieadres in Granada werd gearresteerd. Het Duitse tv-journaal Tagesschau meldde zondagmiddag dat hij 'op voorwaarden' zal worden vrijgelaten. Akhanli besteedde in zijn boeken onder meer aandacht aan de vervolging van de Armeniërs in Turkije.

Zijn aanhouding heeft tot grote verontwaardiging in Duitsland geleid. Politicus Volker Beck (De Groenen) noemde de Turkse handelswijze volstrekt verwerpelijk. Martin Schulz, de SPD-kandidaat voor het bondskanselierschap, zei tegen verslaggevers van de krant Bild: 'Het gedrag van president Erdogan heeft ondertussen paranoïde trekken. Er moet met de grootst mogelijke felheid worden geëist dat Akhanli niet wordt uitgeleverd aan Turkije maar vrijkomt.'

Schulz vindt het al een grof schandaal dat Erdogan 'in eigen land onschuldige mensenrechtenactivisten en journalisten in de gevangenis smijt': 'Als hij dat nu ook al probeert buiten Turkije, dan moeten wij Europeanen resoluut lijnrecht tegenover hem gaan staan en zeggen 'dit is onbestaanbaar'.'

Het Turkse alfamannetje is niet bang, voor niemand. Het is bijna zeker dat hij zich rot lacht als hij zulke commentaren hoort van "machtige" Europeanen. 

Zoals je leest de Duitser van de Turkse origine heeft slechts één nationaliteit: Duits. De Turkse dictator doet natuurlijk alles er aan om zijn tegenstanders (mond)dood te maken. Dat hoort bij elke dictator. Dat de Duitse politici hun ongenoegen uiten is niet voldoende, het is grote schandaal omdat ze hun burger niet kunnen beschermen. Nog grotere schandaal is dat een Europees land als Spanje de opdrachten van Turkije uitvoert en een Duitse burger arresteert, met de bedoeling hem aan Turkije te leveren. Dat is toch van de zotte, de lafste van je kunt bedenken. Waarom doet Spanje dat. Heeft Erdogan soms de Spanjaarden bedreigd met:'Jongens, jullie weten waartoe ik in staat ben. Ik kan zo weer een groep jongeren aanzetten om de daden in Barcelona in de schaduw te duwen voor nieuwe aanslagen, wat het komen gaat.' 

Erdogan heeft Europa in zijn zak. Hij probeert hetzelfde met Amerika te doen. Voor zichzelf is goed bezig, hij bouwt immers aan zijn imperium. 

Erdogan is op alle fronten bezig. Hij heeft inmiddels een militaire akkoord met Iran (de oervijand van het soenitische Turkije) en Rusland getekend. Hij wil daarmee een Koerdische onafhankelijke regio in het Midden-Oosten voorkomen. 

Ik ben bang dat het hem gaat lukken. Want als de grote Duitsland niet in staat is een Duitse burger te beschermen in Europa te beschermen hoe kunnen ze voor de Koerden opkomen? 

Ik ben erg somber over de onafhankelijkheid van Koerdistan en daarom denk ik dat de enige manier voor Koerden om de vrijheid te bereiken en de onafhankelijkheid uit te roepen is onderling één worden en geen verwachtingen koesteren in Europa, Amerika en de rest van de wereld. Als de Koerden verdeeld blijven gaan ze zeker naar vrijheid fluiten. Als ze nu het heft niet in eigen hand nemen, zich niet verenigen en onafhankelijk worden blijven buigen voor Turken, Perzen en Arabieren en dan moeten ze voor eeuwigheid zwijgen.

In 1991 schreef ik een paginagrote artikel in de Volkskrant over de Exodus van de Koerden en mijn zoektocht naar mijn moeder tussen massa vluchtelingen die aan de Turkse grens bivakkeerden. Naar aanleiding van die artikel krijg ik een handgeschreven brief van een programmamaker van een bekende theater. Hij is ook schrijver. Hij was lyrisch over mijn artikel en nodigde me uit voor een litteraire penel discussie in zijn theater. Sindsdien hebben we contact met af en toe een onderbreking van een paar jaar maar we komen altijd bij elkaar want wij zijn met zijn woorden 'Zwervers onder elkaar'. Die tekst schreef hij als opdracht voor me in zijn boek ruim 22 jaar geleden. 

Ieder keer als ik een film, toneelstuk of boek produceer nodig ik hem uit. In ieder geval ik wil zijn mening weten. Waarom? Dat komt misschien door die brief die hij me in 1991 schreef. 

Afgelopen februari had ik een voorstelling. Ik improviseerde en las gedichten voor. Ik monteerde een korte versie en stuurde naar hem. We gingen eten op een avond dat Ajax in Kopenhagen Europees voetbal speelde. Hij was positief over de voorstelling en moedigde me aan om verder met de voorstelling op te treden. Hij opperde verschillende suggesties. En omdat ik net een documentaire film had afgerond over mijn reis van de laatste september naar zuid Koerdistan vroeg ik of hij de film ook wilde zien. Dat wilde hij graag. Nog dezelfde avond van 9 maart heb ik de film verstuurd, via wetransfer. Wetransfer heeft namelijk een houdbaarheidsdatum van een week. Ik kreeg geen bericht dat hij de film gedownload heeft. Ik stuurde hem een bericht en waarschuwde hem om de film te downloaden anders kan het niet meer. Dat deed hij. En natuurlijk wilde ik een reactie. Die kwam maar exact vijf maanden later.

• Excuses, Ibrahim, dat ik nu pas je film heb afgekeken. De eerste helft bekeek ik meteen na onze laatste afspraak. Toen waaide er opeens van alles tussendoor. Nu dan nog eens helemaal gekeken. En wat een mooie autobiodocumentaire is het geworden. Met een fraaie balans tussen emotie en vakmanschap. Zorgvuldig gedraaid, gemonteerd, van een vertelstem voorzien. En met zoveel gemengde gevoelens: de liefde voor het landschap, de vertrouwdheid met de cultuur, maar ook de horror van Shingal en het aangrijpende zoeken van je vader. Werkelijk bijzonder mooi. Ik begrijp dat het vermoeiend kan zijn om er vertoningen voor te gaan zoeken. Maar waarom stuur je hem niet naar ...... van ...... - die zou zeker interesse moeten hebben. Dank voor de film en succes!
• Dankjewel, Ik wist dat je de film ging zien: beter laat dan nooit! Dank voor de tip ik ga hem zeker benaderen. Ken je .... persoonlijk? Groetjes...
• Ja, ik ken hem vrij goed, noem vooral mijn naam, hij is sympathiek en benaderbaar.
• Fijn, ga ik doen! Ik laat het je weten. NFF Utrecht heeft m afgewezen 😬
• Maar daar stopt het natuurlijk niet...
• Ik hoop t, ben zeker van mijn werk maar niet van het oordeel van derden;)
• Ik ben ook een derde... Succes!
• Klopt na dat je tijd voor hebt genomen omdat je mij kent! Omet (een film die ik in 2006 maakte) vond je ook mooi maar de tv en festivals hebben m afgewezen netals deze en je kunt wel begrijpen dat ik voorzichtig ben geworden in mijn positief denken wanneer het om de beoordelaars gaat. Jij ook een fijne dag!

Hierna krijg ik geen reactie. Ik heb het gevoel dat hij spijt heeft van zijn schrijven en mijn antwoorden vervelend vind. (Dat zal blijken als ik hem later benader en informeer over het verloop van mijn correspondentie met de man die hij aanraadde om te benaderen, de sympathieke en benaderbare vriend van hem.)

Ik open de link die mijn vriend heeft verstuurd en ga naar de site van het filmfestival dat als brug fungeert voor films over diversiteit. Ik zie het nummer van de directeur, bel en spreek in zijn voicemail. 

Als ik de mooie woorden van mijn vriend herlees krijg ik een idee. Ik kopieer het en gebruik het als citaat in een sms bericht aan de directeur. Direct stuur ik hem een link van mijn film. Ik zie dat de link is geleverd. Het is niet alleen een link van een regel maar je krijgt erbij een foto en beschrijving. Een dag later krijg ik het volgende bericht van de directeur:

• Dat is goed Ibrahim, stuur maar een link. Ik heb hem nog niet gehad.
• Goedemorgen...., bijdeze nog een keer.

Ik stuur de link en zie hem weer geleverd met de bekende foto. Maar hij schrijft terug.

• Had je hem al gestuurd dan?
• Naar, zie je die foto niet, het is de link! Ik heb hem nu ook via Whatsapp verstuurd.
• Nee ik zie de foto inderdaad niet op SMS.
• Wat bizar! Kijk maar naar je whatsapp. Heb ook een foto van gemaakt en opgestuurd. (Even Later) ik zie dat je via whatsapp wel ontvangen hebt! Gelukkig!

Ik krijg geen antwoord. Niet van mijn vriend en ook niet van de festivaldirecteur, de sympathieke en benaderbare vriend van mijn vriend. Twee dagen later schrijf ik de directeur het volgende SMS:

• Goedemorgen...., wanneer denk je de film te kunnen zien? Groet, Ibrahim.

Inmiddels, vijf dagen later, geen antwoord. 

Je moet dit niet zien als een klacht of zwartmakerij. Dit kan elk creatief mens overkomen als hij/zij geen goede netwerk, agent of geluk heeft. Ik raad daarom iedereen aan die een film wil maken om eerst een omroep, een producer en een distributeur te vinden. Zonder die stap nooit beginnen, tenminste als je wilt dat je film op tv komt, in een zaal of festival gedraaid wordt. 

Ik zal liegen als ik beweer dat ik dat niet wil. Maar ik wacht niet op tv, festivals en distributeurs en ik stop niet met het maken want ik maak ze in de eerste instantie voor mezelf. Dat geeft voldoening. 

De Amerikaanse Medea van de 21ste eeuw is een fotografe. Ze heet Jessica en is getrouwd met Ben. Ze zijn verwikkeld in een vechtscheiding. Ben heeft intussen een nieuwe vriendin, deze heet Meredith. Jessica vindt dat absoluut niet kan en maakt het leven van Meredith zuur.

Op 13 juli slaan de stoppen helemaal door. Jessica rijdt, met haar beide kinderen op de achterbak, naar het appartement van Meredith en wacht haar op de parkeergarage af. Als Jessica Meredith ziet schiet ze haar dood en rijdt zo'n tien kilometer verderop. De kinderen zijn doodsbang want ze weten inmiddels dat hun moeder is doorgedraaid. Ze smeken hun moeder om hen met rust te laten. Ze willen uit de auto stappen maar de deuren staan op (kinder)slot. Jessica kan de smeekbeden en het gehuil van haar dochter Harper (5) en haar zoon Hayden (9) niet aan. Ze stopt met de auto rijden, draait zich om naar de kinderen en richt haar pistool op ze. Ze vermoordt haar eigen kinderen, pakt haar telefoon en belt met Ben: 'Iedereen die je lief hebt is er nu niet meer. Snap je dat? Ik ben de volgende', en ze schiet een kogel door haar hoofd. Ben hoort een doffe knal. 

Dit heeft Jessica schuldbewust bedacht en uitgevoerd. Op de stoel naast haar liggen drie afscheidsbrieven. De eerste is voor haar ouders: 'Beste ouders en zus, het spijt me dat ik jullie nu zo'n pijn doe. Jullie zijn er altijd voor mij geweest, ik mag jullie heel graag. Ik weet dat wat ik gedaan heb egoïstisch is, maar ik kan met deze pijn niet langer leven. Het is te veel geworden. Mijn kinderen en ik hebben genoeg gezien. Het spijt me enorm.'

De tweede brief is voor haar eerste echtgenoot, de vader van haar zoon van 9 jaar: 'Ik weet niet wat ik moet zeggen, woorden schieten tekort. Jij hebt me mijn eerste kind gegeven, daar ben ik je eeuwig dankbaar voor. Het was nooit mijn bedoeling om je pijn te doen, het spijt me.'

De derde brief is aan Ben: 'Niemand heeft me meer pijn bezorgd dan jij. Je hebt ook mijn kinderen pijn gedaan. Ik haat je. Ik hoop dat je op een dag wegrot. Nu kan je ons niet langer kwetsen, we zijn op een vredige plek. Ik hoop dat je voor de rest van je leven pijn, schaamte en schuldbesef voelt.'

Wat Jessica heeft gedaan is een soort kopie van de daad die Medea duizenden jaar eerder had gedaan. Medea is een soort mythe geworden en vastgelegd in o.a. een toneelstuk van bijna tweeënhalve eeuw dat steeds, regelmatig, gespeeld wordt. Medea vermoorde haar twee zonen die ze van haar man Jason had. Ze vermoorde zijn nieuwe haar en haar vader de koning. In tegenstelling tot Jessica pleegde Medea geen zelfmoord. 

Ik vraag me af of die kolossale blinde haat een vrouwen eigenschap is. Ik wil niet algemeniseren maar ik heb (kan aan mij liggen) nog nooit gelezen of gehoord dat een man zijn kinderen heeft vermoord om zijn "geliefde" pijn te doen. Een aantal jaar geleden vermoorde een man zijn vrouw en hun twee kinderen omdat hij via het internet een nieuw "liefje", een Poolse vrouw, naar Nederland uitnodigde. Hij ruimde zijn gezin uit de weg. 

Zou die man een domme egoïstische moordenaar zijn of was hij gerafineerd en wilde geen situatie creëren waarin zijn vrouw Medea ging nadoen?

Dicht bij de pont lijkt, op de vooravond van Gay Pride, of de homo-aftocht uit noord is begonnen. De meeste mannen lopen hand in hand. Ik hou mijn hart vast en kijk om me heen voor agressieve homohaters maar zie geen verdachte personen of bewegingen. De pont vaart overvol richting het centrum. Amsterdam is druk, drukker dan de koningsmacht. Op het fietspad loopt een man met glitter kort broekje met een fluwelen zijdestof. Het lijkt of hij homohaters uit wil lokken. Hij beweegt zijn heupen als oosterse vrouwen. Ineens lopen een paar jonge mannen die af en toe elkaar een zoen op de mond geven. Kortom ik bevind me in een massa waar de homoseksuelen de meerderheid vormen. Even voorbij de dam loop ik langs een Chinese massagesalon. Ik kijk naar de prijzenlijst en loop de salon binnen. Twee Chinese vrouwen op leeftijd zitten alleen en kijken in hun smart telefoons. Ze staan meteen op.

- massage?

- pedicure.

- pedicule?

- ja, pedicure.

- No massage?

- Nee, geen massage alleen pedicure. 

De oudste van de twee wijst naar een stoel. Ik ga zitten en doe mijn sandalen uit terwijl de magere vrouw met een ingedeukte borstkast en weggevaagde billen zegt: 30€. Ik zeg oké. Maar ze blijft staan naar me kijken. Ik vraag of ik vooraf moet betalen. Ze kinkt ja. De andere vrouw doet water in een teiltje en legt ze voor mijn voeten. 

- als de massage niet goed is krijg ik dan mijn geld terug.

Ze kijken me met glazige ogen aan. 

- Niet goed? 

- Ja, als je mijn voeten niet goed doet krijg ik mijn geld terug?

Dat zeg ik met een glimlach. Ze lachen hartelijk. Ze kijken elkaar aan en zeggen iets in het chinees en barsten weer in lachen uit. 

- Na vijf minuut, niet goed geld terug.

- mag ik pinnen?

- Nee, niet pinnen.

Ik geef een briefje van 50 aan de oudere vrouw die eerder op een aangekleed skelet lijkt. Ze loopt met het briefje naar achter terwijl de andere vrouw het teiltje neerlegt en gebaart dat ik mijn voeten er in moet doen. Ik doe mijn voeten erin en trek ze meteen eruit. Het is heet gekookt water. 

- dit is erg warm.

- Nee, niet walm.

- jawel, het brandt. 

- niet blandt. 

Ze lachen weer. De vrouw die het teiltje neer legde zegt dat heet water goed is voor de pedicule. 

- nee, ik kan mijn voeten niet er in doen.

Ze gaat met tegenzin wat water in het teiltje doen. Maar het water bleeft heet. De oude vrouw komt met de pedicure spullen en een briefje van 20€. Ze legt de spullen neer, geeft me het briefje en wil gaan zitten. 

Ik vraag of zij koud water in het teiltje wil doen. Dat doet ze mopperend. Ze gaat zitten en na een paar minuten wijst ze naar mijn linkervoet. Ik haal die uit het teiltje. Ze droogt hem en kijkt met een vieze blik naar mijn voet. Ze moppert iets in het chinees tegen de andere vrouw maar die kijkt blijkbaar naar een spannende film op haat telefoon. 

Ik ontspan, doe mijn ogen dicht en fantaseer dat mijn voeten door een zwijgzame Eva Jinek worden behandeld. 

De vrouw tikt op mijn voet. Ik doe mijn ogen open, haal mijn andere voet uit het water en leg hem op het kussentje. Ze kijk naar mijn voet en naar mij. Ze kijkt naar mijn voet en naar haar collega. Ze moppert iets. Ik vind het grappig en vraag wat ze zegt. 

- je hebt lelijke voet.

Een spontane lach ontsnapt. Ze herhaalt het woord en lacht ook. Beide lachen hard. Wij allemaal lachen hard. Ik weet dat ze schimmelvoet bedoelt. 

- mooi man lelijk voet. 

We lachen verder. 

Ik weet dat het geen zin heeft om haar te vertellen dat ik ooit die schimmelvoet opliep toen ik in de besneeuwde bergen mijn speelfilm draaide en geen goede schoenen aan had waardoor mijn rechtervoet bevroor en sindsdien ik last van schimmels heb. 

Als ze klaar is vraagt ze of ik mijn geld terug wil. Ik schud met mijn hoofd en steek mijn duim op.

- je hebt nu mooi voet, baby voet. 

Ze vraagt of ik nog een keer langskom. Als ik zeg misschien vraagt ze 'massage?' Ik zeg 'pedicure'. Ze kijkt teruggesteld. Als ik in de gang loop hoor ik de twee dames iets zeggen en dan hartelijk lachen.

Omdat de behandelkamer van Orthoptie voor volwassenen niet beschikbaar is word ik naar de behandelkamer voor kinderen met oogaandoeningen. Na diverse testen waardoor mijn ogen waziger worden krijg ik bijtende druppels in beide ogen. De druppels steken mijn ogen in brand. Een minuut later krijg ik twee verzachtende druppels die de brand blussen. Ik mag een half uur in de wachtruimte zitten en wazig naar mensen kijken. 

'U bent met een afwijking geboren', zegt de jonge orthoptiste na dat ze mijn ogen flink door het slijk haalt.

'Bijzonder dat u al die decennia zonder bril hebt kunnen doorbrengen.' 

Conclusie: mijn ogen zijn sinds mijn geboorte in oorlog met elkaar. Een bril, die ik de hele dag moet dragen, zou als vredestroepen kunnen fungeren. 

De zon die een verstoppertje met de wolken speelt richt zijn agressieve vlammen op mij en de brand in mijn ogen laait opnieuw. Ik bedek mijn gezicht met mijn jasje en probeer de weg naar huis op gevoel te vinden. 

Onderweg denk ik aan het lot dat niet alleen bepaald wordt door het levensloop en de genen van de ouders maar ook door de plaats, tijd, de mate van armoede/welgesteldheid, religie en gewoonten. 

Ik relativeer en vind dat ik overdrijf met mijn pijn omdat ik me herinner dat op hetzelfde moment een vriendin vreselijke operatie ondergaat waarbij haar beide borsten geamputeerd worden. En als dat succes wordt en geen uitzaaiingen plaatsvinden wordt ze twee weken later operatief gescheiden van haar baarmoeder die ook bewoond is met kanker. 

Als ik haar een dag later in het ziekenhuis bezoek relativeren we maar op los. Ze lacht een paar keer zo hard dat haar zus bang wordt dat haar hechtingen gaan knappen. Ze vertelt dat ze hekel heeft aan de chemotherapie en dat ze liever die weg niet wil bewandelen. Of ze die weg zou moeten bewandelen hoort ze op 3 augustus. Als ik dat hoor hou ik mijn hart vast. Ik ben niet bijgelovig maar de getallen hebben een soort (on)heilspellends. Op die datum drie jaar eerder hadden ISIS terroristen haar geboortestad Shingal bezet en massaslachting onder de bevolking verricht, een genocide. 

En vandaag op 3-8 stuur ik haar in de ochtend een bericht en wens haar goed nieuws. Ze belooft vanavond te schrijven. Het bericht komt aan het einde van de middag:

'Geen goed nieuws, wat ik heb is meest agressieve kanker, dus zo snel mogelijk aan gemotherapie', einde bericht.

Ze gebruikt bewust het woord 'gemotherapie' in plaats van 'chemotherapie' omdat ze het woord chemo wil mijden. Dat doet ze in verband met de chemische wapens die Saddam Hussein tegen Koerden gebruikte in 1987 en 1988 waardoor duizenden slachtoffer vielen. Bovendien het woord 'Gem-o' (fonetisch uitgesproken) betekent in het Koerdisch verdriet. Ze gaat straks in therapie terwijl de overlevenden van haar geboortestadsgenoten vandaag hun overleven op het agressieve kankergezwel ISIS vieren.